روستای بنادک سادات مهریز

روستای بنادک سادات

شهرستان مهریز با اقلیم خاص خود، مناطق روستایی خوش آب و هوایی دارد كه یكی از آن‌ها روستای بنادک‌سادات (بنافت) می‌باشد. این روستا با داشتن ویژگی‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی منحصربه‌فرد، به یکی از مقاصد گردشگری برای علاقه‌مندان به روستاگردی تبدیل شده است.

بُنافت یزد كجاست؟

روستای بنادک‌سادات یا بنافت یزد با قرارگیری در دهستان میانكوه، از زیباترین روستاهای شهرستان مهریز است كه فاصله‌ای 23 كیلومتری تا مركز شهرستان دارد. همچنین، فاصله یزد تا بنادک‌السادات حدود 39 كیلومتر است و منطقه ییلاقی مناسبی برای اهالی استان به شمار می‌رود. ضمناً این روستا از شرق به كوه فوضولک و از غرب به كوه پل محدود شده كه هردو از قله‌های شیركوه یزد می‌باشند.

وجه تسمیه بنادک سادات

روستای بنادک سادات با نام محلی بنافت، از دو بخش «بنادک» و «سادات» تشكیل شده كه طبق نظر اهالی به معنای «سادات بنا كرد» می‌باشد؛ علت این نام‌گذاری نیز به بنیان‌گذاری روستا توسط یكی از سادات برمی‌گردد.

آشنایی با روستای بنادک سادات مهریز

روستای بنادک‌سادات مهریز كه از سه محله اصلی به نام‌های محله سفلی، باغ حاجیان و حسینیه (توده) تشكیل شده، فضاهای تاریخی بسیاری را در دل خود جای داده و گفته می‌شود كه قدیمی‌ترین محله آن «درگجدر» نام دارد. در این روستا می‌توان كوچه‌هایی تنگ و پیچ‌درپیچ با دیوارهایی قطور و بلند را دید كه نشان از مهارت ساكنان در ساخت بناهایی منطبق با اقلیم منطقه دارد. بنافت یزد با قرارگیری در ارتفاع 2070 متری از سطح دریا، میان دره‌ای سرسبز واقع شده و توسط باغ‌های زیادی احاطه گشته است.

این روستا با داشتن پوشش گیاهی غنی و رودخانه‌های فصلی متعدد، سكونت‌گاهی ییلاقی در میان مناطق كویری استان یزد ایجاد كرده و به مقصد تفریحی گردشگران در ایام تعطیلات تبدیل شده است. به علاوه، روستای بنادک‌سادات شامل آثار تاریخی بسیاری نیز می‌شود كه قدمت برخی از آن‌ها به صدها سال می‌رسد. باید گفت كه در سال 98 كتابی با عنوان «عروس میانكوه، بنافت سادات یا روستای بنادک سادات در یزد» به قلم «سید علی آسایش» منتشر گردیده که در آن به معرفی این روستای زیبا و سرسبز پرداخته شده است.

آثار تاریخی روستای بنافت

آثار تاریخی بنافت شامل مجموعه‌ای از بناهای چند صدساله و همچنین قطعه‌سنگ‌های قدیمی است كه ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:

آرامگاه امامزاده سید شمس‌الدین از نوادگان امام صادق (ع) با قدمت 800 سال، مسجد جامع بنادک سادات با قدمتی پیش از دوره صفویه، باغ افصح، خانه محمدهادی، خرابه‌هایی از خانه خیرآبادی‌ها در محله پایین، آسیاب آبی، خرابه‌هایی از آسیاب خروسی، قنات‌های سید و پاكنه‌ها، حمام قدیمی بنادک، حسینیه اصلی بنادک، سنگ شیرازی و سنگ خواجه خضر با قدمت تاریخی و...

امامزاده سید شمس الدین(ع) بنادک

بقعه یا آرامگاه امامزاده سید شمس‌الدین (ع) بنادک سادات، از قدیمی‌ترین بناهای این روستا است كه قدمت آن به 8 قرن قبل برمی‌گردد و محل دفن یكی از نوادگان امام جعفرصادق (ع) می‌باشد. البته بنای اصلی این امامزاده طی سال‌های قبل تخریب شده و ساختمان جدیدی جای آن را گرفته است. در كنار این امامزاده قبرستانی قدیمی وجود دارد كه سنگ‌قبرهای تاریخی زیادی در آن مشاهده می‌شود. بخشی از فضای این قبرستان طی سال 1343 هـ.ش تخریب شده و سپس در زمان ساخت بنای جدید آرامگاه، تعداد 47 قطعه از سنگ‌قبرهای به‌جا مانده هم طبق دستور سید علی‌محمد وزیری، بر بدنه خارجی بنا نصب گردیده است. لازم به ذكر می‌باشد كه قدمت برخی از این سنگ‌ها به قرون هفتم تا نهم هجری می‌رسد.

حمام قدیمی بنافت

حمام قدیمی بنادک كه شامل یک حمام كوچک و بزرگ می‌شود، در محله حسینیه این روستا و پشت حسینه اصلی قرار گرفته و قدمت آن به دوره صفوی می‌رسد. در معماری این حمام می‌توان سقفی گنبدی‌شكل از جنس خشت‌وگل را مشاهده كرد كه جلوه زیبایی دارد.

همچنین ورودی حمام به شكل دایره‌ای طراحی شده و همچنان محل استحمام اهالی بنادک‌سادات می‌باشد. حمام قدیمی روستا با فونداسیون آجری، چندین اتاق شست‌وشو را به همراه یک گرم‌خانه و تنوره دربرگرفته و طی سال‌های اخیر هم با همت تعدادی از نیكوكاران، مرمت و بازسازی شده است. باید گفت كه حمام روستای بنافت هنوز وقفی می‌باشد و در فهرست آثار تاریخی قرار نگرفته است.

حسینیه اصلی بنادک

حسینیه بنادک با قرارگیری در کنار خیابان اصلی وُسطی، قدمتی از دوره قاجار دارد و با یک نمای چهارضلعی به‌همراه چندین غرفه، محل برگزاری مراسم مذهبی و فرهنگی مختلف روستا است. این بنا نیز یک مجموعه وقفی محسوب می‌شود و هنوز در فهرست آثار تاریخی به ثبت نرسیده است. باید گفت كه حسینیه قبلاً مورد مرمت و بازسازی‌هایی قرار گرفته و یک نخل زیبا را نیز در كنار خود جای داده است.

مسجدجامع بنادک سادات

بنای تاریخی دیگر روستای بنادک‌سادات، مسجدجامع ساده و زیبای آن می‌باشد كه به دوران قبل از صفویان تعلق دارد. ساخت این مسجد به دست امامزاده شمس‌الدین (ع) آغاز شده و در ماه محرم سال 903 هـ.ق (876 هـ.ش) به اتمام رسیده است. مسجدجامع روستای بنافت با قرارگیری در محله حسینیه، دارای دری ساده و كنده‌كاری‌شده با تزییناتی از اسمای متبركه و شهادتین می‌باشد و همچون دروازه‌ای كوچک و زیبا، نمازگزاران را جهت عبادت و راز و نیاز به داخل فرامی‌خواند. به‌طوركلی، این مسجد شامل 2 ورودی شرقی و غربی است و سقفی آجری و حصیری را به نمایش می‌گذارد. تزیینات و بخش‌های این مسجد با شمسه‌ها، تک‌نقش‌ها و همچنین تركیب نقوش و كلمات، از ارزش و احترام بالای آن در میان اهالی حكایت دارد.

پاکنه ها

پاكنه‌های روستای بنادک سادات همچون دیگر مناطق كویری استان، محلی با ورودی طاق‌مانند و تعدادی پله جهت دسترسی به قنات‌ها هستند كه با قدمتی از دوره قاجار و حتی پیش از آن، در نقاط مختلف روستا همچون كناره‌ها و جنب مسجدجامع به چشم می‌خورند. هدف از احداث پاكنه در گذشته، دسترسی به رشته اصلی قنات و سركشی یا تعمیرات احتمالی بوده است.

آداب و رسوم اهالی بنافت یزد

اهالی روستای بنافت یا بنادک یزد با حفظ بسیاری از آداب و رسوم نیاكان خود، همواره به برپایی مراسم سنتی یا مذهبی مختلف می‌پردازند و آیین‌های دیرینه روستا را پاس می‌دارند. ازجمله مراسم سنتی و فعالیت‌های اقتصادی یا فرهنگی روستا كه همچنان در میان برخی اهالی رواج دارد، باید به موارد زیر اشاره كرد:

نام‌گذاری نوزادان: انتخاب اسم نوزادان توسط پدربزرگ و مادربزرگ با انتخاب یكی از اسامی قرار داده ‌شده بین قرآن و نیز اذان گفتن در گوش نوزادان

همراهی زائران: رفتن جمعی از مردم به بدرقه و پیشواز زائران عتبات همراه با یک چاوش

مراسم ازدواج: انجام رسومی همچون خونچه‌كشی با سینی‌هایی به تعداد فرد و سردسته بودن سه سید برای در دست گرفتن آینه، فانوس و صندوق

مراسم مذهبی: مراسم دهه اول محرم با تقبل هزینه هر روز از مراسم توسط یكی از بزرگان روستا، مراسم «جوش» با سینه‌زنی به صورت حلقه‌هایی از عزاداران در بعدازظهر عاشورا، شبیه‌سازی عصر عاشورا با آتش زدن خیمه‌ای نمادین و حضور افرادی با لباس خاندان امام حسین(ع) و یزیدیان، مراسم نخل‌برداری با سه مرتبه چرخاندن در حسینیه، جشن نیمه‌شعبان از سه روز قبل و...

مشاغل سنتی: اشتغال به برخی فعالیت‌های قدیمی و سنتی در گذشته مانند مسگری، پارچه‌بافی، تخت‌كشی _مخصوص تولید كفش بنادک یا گیوه_، قالی‌بافی، صنایع‌دستی، كشاورزی، باغداری، پرورش قزل‌آلا، زنبورداری، گاوداری، تهیه عرقیجات و... .

آب و هوای بنادک سادات

همان‌طور كه ذكر شد، روستای بنادک‌سادات در منطقه‌ای كوهستانی قرار گرفته و توسط باغ‌های میوه و گیاهان دارویی بسیاری احاطه شده است. به‌دلیل قرارگیری این روستا در نزدیكی كویرهای مركزی ایران آب موردنیاز مردم از قدیم توسط قنات‌های متعددی همچون قنات دریا، لک‌آباد، چشمه سید، چالكی، جبلی و... تأمین می‌شده است. البته باید گفت كه روستای بنافت دارای رودخانه، حوضچه‌های طبقه‌ای و آبشارهای زیبایی می‌باشد و كوهستان‌های اطراف آن همواره موردتوجه كوهنوردان و علاقه‌مندان است. از زیباترین جاذبه‌های طبیعی روستا هم باید غار چله‌خانه در ارتفاع 2520 متری با ویژگی چكیدن آب از سقف و همچنین قله میل بنادک یا میل‌بارسا با ارتفاع 2955 متر از سطح دریا را نام برد.

اگر به دنبال فضایی سرسبز و خوش آب‌وهوا در استان یزد هستید، سری به روستای تماشایی بنادک‌سادات مهریز بزنید و پس از گذراندن یک روز خاطره‌انگیز، تجربیات و پیشنهادهای خود را با ما به اشتراک بگذارید