مجموعه بازار غلامعلی سیاه یزد

مجموعه بازار غلامعلی سیاه یزد

مجموعه غلامعلی سیاه یزد شامل ۳ قسمت بازار، سرا و کاروانسرا می‌شود و در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۸۶ هـ.ش با شماره ۱۹۹۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تاریخچه بازار غلامعلی سیاه یزد

بازارچه خراسانی یا بازار غلام ‌علی سیاه (بازار غلامعلی شاه) یزد که در گویش محلی به آن «بازار غولومَلی سیا» گفته می‌شود، متعلق به اواخر دوره قاجار می‌باشد. این بازار، زمانی مرکز تجاری شهر یزد بوده و رونق و روزهای بهتری داشته است.

آذین بندی بازار غلامعلی سیاه

بازار غلام علی سیاه، یکی از بازارهای معروف یزد می‌باشد که هرچند امروزه از رونق آن کاسته شده است؛ اما در ایام جشن‌های نیمه شعبان، بسیار شلوغ و پررونق می‌شود و دوباره جان می‌گیرد. علاقه‌مندان زیادی به دیدن این بازار می‌آیند تا قدردان زحمات بازاریان بازار غلامعلی سیاه یزد باشند و در مراسم جشن آن‌ها شرکت و هنرنمایی‌های آن‌ها را نظاره کنند.

مردمان مؤمن دارالعباده یزد، همواره در برگزاری اعیاد و مراسم مذهبی خوش درخشیده‌اند و جایگاه ویژه‌ای دارند. یکی از این جشن‌های مهم و مقدس نیز در سالروز میلاد امام زمان (عج) می‌باشد که در نزد اهالی یزد اهمیت و احترام خاصی دارد و طبق سنتی دیرینه، همه‌ساله اقدام به آذین و آیینه بندی خیابان‌ها، معابر و بازارها می‌کنند.

بازار غلام علی سیاه نیز از این امر، مستثنا نیست و با معماری سنتی و سقف‌های ضربی خود، یکی از مهم‌ترین اماکنی است که هرساله بدون هیچ وقفه‌ای به آذین‌بندی آن می‌پردازند. به این صورت که با استفاده از قاب‌های چوبی و بزرگ آیینه، مسیرها را در دو طرف تزیین و آیینه‌بندان می‌کنند و میزهای کوچکی که با ماکت و وسایل خود، بیانگر زندگی مردم عادی هستند را به‌صورت وارونه در زیر سقف بازار آویزان می‌نمایند و بازار را به بازار «پس وارون» نیز معروف می‌گردانند.

از دیگر وسایلی که در تزیین بازار غلامعلی سیاه به کار می‌رود؛ عبارت‌اند از چلچراغ‌های بزرگ، پارچه‌های رنگارنگ و زیبای یزدی، گلدان‌های گران‌قیمت،‌ سماور مسی و قوری همراه با استكان و نعلبكی، دیس‌های بزرگ با انواع شیرینی‌های حاج خلیفه و نیز منقل پر از آتش افروخته می‌باشد که همگی توسط مردم و بازاریان، آماده و معلق بر سقف بازار بسته می‌شود. با توجه به ارتفاع نسبتاً بلند بازار، همه نظاره‌گران را سر به بالا خواهید دید.

بازاریان، این‌گونه بازار تاریخی غلامعلی سیاه را زیباتر و دیدنی‌تر از قبل می‌سازند و با انواع شربت، نقل‌های بادام و بیدمشکی از مردم پذیرایی می‌کنند.

سرای غلامعلی سیاه

تیمچه‌ها که فضای سرپوشیده کوچک‌تری در بطن بازارها هستند و ازنظر تجاری هم مهم‌تر می‌باشند، معمولاً در کنار سراها قرار دارند که سرای غلام علی سیاه نیز از این امر مستثنا نیست. چند تیمچه‌ی بدون سقف نیز در بازار یزد وجود دارند که شامل تیمچه‌ی وکیل، تیمچه‌ی سادات و تیمچه‌ی خجسته می‌شوند.

سبک و ساخت اکثر سراها، ۲ طبقه هستند که طبقه‌ پایینی سراها، کاربرد انبار محلی داشته و طبقه بالا، بازار و تجارتخانه بوده است.

در سراهای یزد، صحن و حیاط آن معمولاً به‌اندازه یک طبقه از ساختمان اطراف خود پایین‌تر و گودتر می‌باشد و این امر احتمالاً ۲ دلیل داشته است؛ اول، امکان دسترسی آسان‌تر به آب قنات و دوم، استفاده از خاک گودبرداری برای ساخت بنا و حذف جابجایی آن.

در کل این اختلاف سطح، بسیار مناسب برای حفظ و انبار کالاها و به‌خصوص مواد غذایی بوده و همچنین این برابری ارتفاع سقف حجره‌ها با طاق بازار مجاور، برای پایداری مجموعه‌ی بازار نیز بسیار مؤثر بوده است.

برخی از سراهای یزد عبارت‌اند از؛ سرای افشار، سرای سادات، سرای تهرانی، سرای پنجه‌علی، سرای حاج عبدالحمید، سرای علی‌آقا، سرای شیرازی، سرایِ خانِ کهنه، سرای غلامعلی خراسانی، سرای والی، سرای وکیل، سرای گلشن، سرای خواجه و سرای اعراب.

کاروانسرای غلامعلی سیاه یزد

کاروان‌سراهای یزد در محلات کنار بازار قرار دارند که تعداد کمی از آن‌ها باقی ‌مانده و بقیه کاملاً ویران شده‌اند. کاروان‌سرای غلامعلی خراسانی معروف به غلامعلی سیاه نیز از این دسته می‌باشد و هنوز استوار و پابرجا به زندگی خود ادامه می‌دهد.

برخی دیگر از این کاروان‌سراها عبارت‌اند از؛ سیاه‌پسته در محله‌ لبِ خندق، ده‌بالایی‌ها، طزرجانی‌ها، بافقی‌ها، ملاحسینی نزدیک لَرد باجوردی، گودالُک، مشیر، بُندَر آبادی‌ها، امیرچخماق، ابوالقاسم، گودال مصلّی، پاپُلی، شعبان، سید حیدری، کناجی، رسولی، ثوابیّه، ابوالمعالی (معروف به بولمیری) و درِ سیّد.

کاروان‌سرای کوچه میر قطب و کوشک ‌نو به علت شهرسازی جدید تخریب شده و از بین رفته‌اند.

اگر قصد اقامت و رزرو هتل سنتی یزد را دارید، هتل فیروزه یزد که در نزدیکی مجموعه بازار غلامعلی سیاه یزد می‌باشد گزینه مناسبی جهت رزرو به شمار می‌آید.

در هنگام اقامت در شهر جهانی یزد می‌توانید از تور یک روزه یزدگردی و تورهای کویرنوردی باکیفیت رادینا استفاده نمایید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مجموعه بازار غلامعلی سیاه یزد با پشتیبان آنلاین رادینا تماس بگیرید.