مجموعه فهرج یزد

روستای فهرج

روستای فهرج به‌عنوان یکی از روستاهای دیدنی یزد، سکونتگاهی ۵ هزار ساله و متعلق به دوره نوسنگی می‌باشد که در منطقه کویری و دورافتاده نزدیک به کرمان قرار داشته و به همین علت، در طول تاریخ به اسامی مختلفی همچون «بوره، پوره، پره، پهره، فهره و پهرگ به معنی محل پرت» نام‌گذاری شده است. این روستا با آب‌وهوای بیابانی خود، یکی از ۴ بخش اصلی شهر یزد قدیم می‌باشد که مردمانش هم به لهجه یزدی سخن می‌گویند و از این روستا با عنوان «دروازه ایساتیس» یاد می‌کنند.

مردم فهرج باوجود ۸ حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق به مشاغل دامداری، معدن‌کاری، زراعت و باغداری با محصولاتی همچون ماش، گندم و جو، ارزن، پسته، هلو، زردآلو، انگور و آلوچه می‌پردازند و سرآمد کشت گلخانه‌ای و همچنین قطب‌ تولید خرمای مرغوب مضافتی استان یزد می‌باشند.

فهرج، یکی از جاهای دیدنی یزد است که علاوه‌بر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، مردمامنی هنرمند و خوش‌ذوق را در دل خود می‌پروراند. در گذشته نیز پرورش کرم ابریشم در فهرج رواج داشته و پارچه‌های ابریشمی آن بسیار معروف بوده است؛ اما امروزه صنعت قالی‌بافی جای آن را گرفته و محصولش نیز به شهرهای بم و کرمان صادر می‌گردد.

کویرهای شهرستان فهرج هم جزو جاهای دیدنی فهرج می‌باشد که بسیار بکر و معروف است و این روزها، با هوای پاک و شب‌های مخملی پرستاره، میزبان گردشگران ایرانی و خارجی می‌باشد.

فرهنگ بومی روستایی فهرج

مردم روستای فهرج در برگزاری مجالس و اعیاد ملی و مذهبی به همراه سازهای بادی و ساز مشابه سه‌تار، دستی دارند و مراسم نخل‌‌برداری و نخل‌گردانی عاشورا را بسیار تماشایی و شورانگیز اجرا می‌کنند که از این نظر بسیار معروف می‌باشند.

درباره پوشاک این مردم نیز باید یادآور شد که پوشاکی بسیار متنوع و اصیل دارند؛ اغلب مردان از دستار یزدی و شلوارهای پاچین‌دار و زنان هم از ترمه‌های رنگین استفاده می‌کنند.

ازنظر فرهنگ غذایی مردم فهرج هم می‌توان به غذاهای رایج آن‌ها همچون انواع آش‌ محلی نظیر آش ماش، آش جو و سوپ اشاره کرد. آن‌ها از گیاهان دارویی و طبیعی، نوشیدنی‌های سرد و گرم نظیر شربت شاتره، خاکشیر، چای آویشن و... نیز استفاده می‌کنند.

روستای فهرج مانند دیگر روستاها و شهرهای ایران، دارای صنایع‌دستی خاص خود می‌باشد که شامل انواع قالی با نقش و طرح قالی‌های کرمان و خراسان می‌شود. محصولات بافندگی، ریسندگی، گونی و برزنت نیز از تولیدات دستی این روستا به شمار می‌رود.

دیدنی های فهرج

فهرج با داشتن ۱۰۲ یادگار تاریخی از دوران هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان، گنجینه‌ای از شکوه ایران است و جزو شهرهای تاریخی تراز اول جهان محسوب می‌شود.

مسجد جامع فهرج یزد

مسجد جامع فهرج با قدمتی مربوط به قرن اول هـ.ش یا دوره ساسانیان، در مرکز روستا و بافت مسکونی تاریخی فهرج قرار گرفته و یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران می‌باشد.
این مسجد ارزشمند، بر روی ۸ ستون‌ عظیم و مستحکم بنا شده و دو شبستان تابستانی و زمستانی با یک منار گِلی بلندبالا دارد که از فواصل بسیار دور هم قابل‌مشاهده می‌باشد. این مسجد برعکس مساجد دیگر هیچ محراب، گنبد، کتیبه، کاشی‌کاری و... ندارد؛ ولی از تزیینات معماری قابل‌توجهی برخوردار است. در بزرگ چوبی و سرخ‌رنگ این مسجد هم در جای خود بی‌نظیر و دیدنی می‌باشد.
مسجد بزرگ فهرج در تاریخ ۳۰ آذر سال ۱۳۴۹ هـ.ش با شماره ثبتی ۹۰۶ به‌عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده ‌است.

مجموعه شهدای فهرج

مجموعه شهدای فهرج، از خشت و گل و یادگار قرن ۹ هـ.ش می‌باشد که در ۲ کیلومتری روستای فهرج یزد قرار گرفته و نام آن در تاریخ ۱۸ آبان سال ۱۳۷۸ هـ.ش با شماره ۲۴۴۴، به فهرست آثار ملی ایران اضافه شده ‌است.

بقعه شهدای فهرج یزد مجموعه‌ای از مقبره، مدرسه و خانقاه می‌باشد که اینک تنها بخش‌هایی از آن سالم مانده است. ورودی رومی اصلی بنا، طاق‌های ضربی، ایوان، اتاق گنبدی، طاقچه‌دار بودن اتاق‌ها، قرینه‌وار بودن جبهه شمالی و... از ویژگی‌ها و زیبایی‌های این بنای تاریخی به شمار می‌روند.

ورودی جنوبی مجموعه، به ایوان و ورودی شرقی آن هم به حیاط متصل است. کف بنا با ترکیبی از آجرهای ۶ ضلعی و کاشی‌های مثلثی پوشیده شده و ستاره شش‌پَری را شکل داده که زیباترین و جالب‌ترین قسمت بنا محسوب می‌شود. همچنین فضای داخلی و بیرونی آن، مزیّن به کاشی‌کاری‌های زیبا و کتیبه‌های قرآنی می‌باشد.

این مجموعه ۳ حیاط دارد؛ در یکی از حیاط‌ها، درخت سرو کهن‌سالی وجود داشته که از آب قنات «مریم‌آباد» تغذیه می‌کرده و پایاب آن هم از حیاط کوچک وسط عمارت می‌گذشته است. همچنین ورودی یک آب‌انبار در حیاط سرو وجود داشته که آب مصرفی اهالی روستا را تأمین می‌کرده است.

مجموعه بناهای ویران شهدای فهرج، مدفن «ابی‌عبدالله... بن تمیمی، حویطب بن هانی و عمر بن عاص» می‌باشد که همگی در زمان یزدگرد، توسط اهالی یهودی و زرتشتی خویدک و فهرج به قتل رسیده‌اند.

در دو اتاق ‌بزرگ این حیاط، چندین قبر وجود دارد که خوانا نیست و تنها، نام حک‌شده «مجدالدین حسن نامی» بر روی یک سنگ باقی ‌مانده ‌که مربوط به قرن نهم هـ.ش می‌باشد و نیز سنگ دیگری با کتیبه «بنت غیاث‌الدّین بن نعمة‌‌الله از نوادگان شاه نعمت‌الله ولی» به یادگار مانده که متعلق به قرن ۱۰ هـ.ش است.

مسجد علاقبندی (علی قوندی) فهرج

مسجد علاقبندی یا علاقوندی، مسجدی تاریخی با گچ‌بری‌های بسیار زیبا بوده که اینک خرابه‌هایی از آن برجای‌مانده است.

تکیه علاقمندی فهرج

تکیه علاقمندی، یک اثر تاریخی مربوط به قرن اول هـ.ش می‌باشد که به‌صورت متروکه درآمده است.

قلعه فهرج

قلعه فهرج، در روستای فهرج واقع شده و قدمت آن، به قرون ۱۰ و ۱۱ هـ.ش بازمی‌گردد. این قلعه تاریخی که دارای چشم‌انداز زیبایی است، در بافت مسکونی این روستا قرار گرفته و پلانی چهارضلعی با ۴ برج مدور در چهارگوشه دارد. این برج‌ها، دوطبقه بوده و سوراخ‌هایی برای نگهبانی و دیده‌بانی از قلعه داشته‌اند.

قلعه معاذ؛ یادگار به جای مانده از ساسانیان

قلعه برج معاذ، بزرگ‌ترین بنای خشتی شهرستان فهرج است که گواه خوبی برای بیان تاریخ کهن این سرزمین به شمار می‌رود. این قلعه، بر روی پُشته قطور گلی و بین خندقی بزرگ واقع شده که ۴ برج دیدبانی آن را محافظت می‌کند.

آب انبار حسینیه فهرج

آب‌انبار حسینیه فهرج نیز مربوط به دوره‌های پیش از اسلام می‌باشد که در کنار آن، مراسم تقدیس آب برگزار می‌شده است. در مدخل ورودی آب‌انبار حسینیه نیز یک کتیبه‌ سنگی به خط نسخ قرار دارد که متن آن راجع‌به وقف درختان توت حسینیه می‌باشد.

میل قاوردی یا نادری فهرج

میل قاوردی یا نادری، یکی از کمیاب‌ترین برج‌های کویری و یادگار سلجوقیان در شهرستان فهرج می‌باشد. این برج، به دستور نادرشاه مرمت شده و بیش از ۹۰۰ سال در دل کویر، استوار و باصلابت ایستاده، روزگاری هم شادی‌بخش دل کاروانیان سردرگم کویر بوده است.

در دوران باستان؛ میل‌ها را برای پست، پیام‌رسانی و راهنمایی راه‌ها می‌ساختند و در شرایط مختلف از آن‌ها استفاده می‌کردند. به میل‌ها، مناره (محل عبور نور) هم می‌گفتند که با افروختن آتش بر بالای آن، مسیر را به مسافران نشان می‌دادند.

این برج آجری، در ۳۵ کیلومتری فهرج و بر سر راه جاده ابریشم قرار دارد. ارتفاع آن، ۴۰ متر و دارای بیش از ۴۵ پله می‌باشد که مصالح آن همچون ارگ بم با شیر شتر ترکیب شده و کل برج هم با تزئینات آجرکاری زیبا، آراسته گردیده است.

میل نادری، تنها اثر ثبت‌شده فهرج و دارای شماره ثبتی ۱۴۳ می‌باشد و جزوی از آثار باستانی کشور به شمار می‌رود.

چاه چهل دخترون فهرج

چاه چهل دخترون فهرج، متعلق به دختران و زنان آزاده‌ای می‌باشد که مرگ با عزّت را به زندگی با ذلّت ترجیح داده‌اند. تقریباً حدود ۱۴۰۰ سال پیش، روستاییان زرتشتی فهرج با شنیدن خبر حمله اعراب، برای حفظ آتشکده خود، آن را به مسجد تبدیل کرده و ادعای مسلمان شدن نمودند؛ اما می‌دانستند که به‌هرحال، زنان و دخترانشان به غنیمت گرفته خواهند شد. ازاین‌رو زنان و دختران نجیب این روستا، دل به کویر زده تا به چاهی با دو اتاقک مخروبه می‌رسند و خود را در آن رها می‌کنند.

کلوت فهرج

کلوت‌ها، کلبه‌های روستایی طبیعی و شگفت‌انگیزی هستند که تازیانه‌های باد و آب، آن‌ها را همچون غاری خوش‌فرم بر روی پهنه کویر شکل داده‌اند؛ غارهایی که برخی از آن‌ها دارای چندین اتاق می‌باشند. کلوت‌‌های فهرج، در امتداد کلوت‌های شهداد قرار گرفته و شهری افسانه‌ای ساخته‌اند.

تپه های شنی حسن آباد چاهدگال

روستای فهرج علاوه بر آثار تاریخی، دارای کویر بکر و وسیعی نیز می‌باشد که از مهم‌ترین دیدنی‌های منحصربه‌فرد فهرج محسوب می‌شود. این کویر زیبا، عامل اصلی جذب اروپایی‌ها به‌ویژه ایتالیایی‌ها برای سفر به فهرج است. تپه‌های شنی فهرج هم در جنوب روستای «حسن‌آباد چاهدگال فهرج» قرار گرفته که نه‌تنها نقش تفریحی دارد؛ بلکه دارای خاصیت درمانی برای بیماری‌های مفصلی و پادرد و کمردرد نیز می‌باشند.

تپه‌های شنی حسن‌آباد براثر وزش طوفان، حرکت شن‌های روان و بادهای سهمگین به وجود آمده‌ که ارتفاع آن‌ها گاهی به بیش از ۶۰ متر نیز می‌رسد و این‌گونه لقب بلندترین تپه‌های شنی دنیا را کسب کرده‌اند. این تپه‌ها، زنجیروار امتداد یافته و منطقه‌ای مناسب برای شن‌‌نوردی و شن‌ درمانی به‌حساب می‌آیند.

در کنار تپه‌های شنی فهرج، جنگل «کهور آزاد ایرانی» شکل یافته که با درختان سرسبز و بلندبالا، یکی از شگفتی‌هایی است که در دل کویر سر برآورده و خنک‌آسای گردشگران و علاقه‌مندان شده است.

درّه ستارگان نیز یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های کویر فهرج یزد است که در شب، امکان رصد ستارگان را بدون نیاز به تلسکوپ فراهم می‌کند.

فهرج شهر بزرگ‌ترین گلدان‌های طبیعی یا نبکاهای جهان

گلدان‌های طبیعی یا بزرگ‌ترین نبکاهای جهان، یکی از خارق‌العاده‌ترین پدیده‌های بیابانی و طبیعی شهرستان فهرج است که براثر تجمع شن‌های روان در سطوح رطوبت دار و کنار درخت یا درختچه‌های ۲۰ تا ۳۰ متری گز بیابانی شکل می‌گیرند. به مرور زمان، این تله‌های ماسه‌ای بزرگ‌تر شده و گیاهان گز را همچون تاجی بر سر خود جلوه‌گر می‌سازد. این پدیده در نگاه اول، گلدان‌های بزرگ گِلی به نظر می‌آیند که نگین سبز کویر شده‌اند.

روستای فهرج با طبیعت چشم‌نواز و دیدنی‌های تاریخی خود، مقصد خوبی برای علاقه‌مندان به کویرنوردی و بازدید از جاذبه‌های کهن ایران‌زمین به حساب می‌آید. اگر قصد اقامت در یزد و رزرو هتل سنتی در بافت تاریخی روستای فهرج یزد را دارید، اقامتگاه بومگردی فروردین فهرج گزینه مناسبی جهت رزرو به شمار می‌آید.

در هنگام اقامت در شهر جهانی یزد می‌توانید از تور یک روزه فهرج و تور کویر نوردی فهرج   باکیفیت رادینا استفاده نمایید

برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره مجموعه فهرج یزدبا پشتیبان آنلاین رادینا تماس بگیرید .