دکتر اسلامی ندوشن

زندگینامه دکتر محمد اسلامی ندوشن

محمدعلی اسلامی ندوشن، متولد سال ۱۳۰۴ هـ. ش در خانواده‌ای متوسط و روستای ندوشن یزد می‌باشد. وی در سن 9 سالگی پدرش را از دست داد، راهی یزد شد و تحصیلات مقدماتی و نیمی از متوسطه را در آنجا گذراند. سپس به تهران رفت، دوره متوسطه‌اش را تمام کرد و وارد دانشگاه تهران شد با مدرک کارشناسی حقوق قضایی نیز فارغ‌التحصیل شد. محمد اسلامی ندوشن برای تکمیل تحصیلات خود، پنج سال به فرانسه و انگلستان رفت و در همان رشته مدرک دکترا گرفت. پس‌ازآن یعنی در سال 1334 به ایران بازگشت و به استخدام دادگستری درآمد.

خانم دکتر «شیرین بیانی» مورخ، پژوهشگر و مؤلف ایرانی؛ همسر دکتر اسلامی ندوشن می‌باشد که حاصل این ازدواج، 2 فرزند پسر است.

محمد اسلامی ندوشن در سال 1343 به علت عدم رضایت درونی، از کار دادگستری استعفا داد و به استخدام وزارت فرهنگ و آموزش عالی درآمد. وی در کنار ترجمه و تألیف، به تدریس حقوق، نقد ادبی و سخن‌سنجی، ادبیات تطبیقی، شاهنامه، شاهکارهای ادبیات جهان، تاریخ تمدن و فرهنگ ایران و... در دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های عالی ملی و بازرگانی، مدرسه عالی ادبیات و مؤسسه علوم بانکی ‌پرداخت.

دکتر اسلامی، فعالیت‌های دیگری نظیر تأسیس «ایرانسرای فردوسی» و انتشار فصلنامه‌ «هستی» را نیز در کارنامه کاری خود دارد.

نویسندگی از نگاه دکتر اسلامی ندوشن

به گفته دکتر اسلامی ندوشن، هنر نویسندگی: «نوشتن، ‌استعداد یا نیازی است که در برخی اشخاص وجود دارد و به‌طور طبیعی این گرایش را پیدا می‌کنند که دست‌به‌قلم ببرند. برای شخص من، ظاهراً همین بود؛ چون در محیط خانوادگی من، کسی اهل‌قلم نبود، مگر این‌که مثلاً دایی‌ام با مثنوی سروکار داشت و خاله‌ام با کلیات سعدی و بوستان و گلستان و... آن هم به‌صورت تفننی؛ ولی این‌ها برای تشویق کسی کافی نیست.

به‌هرحال یک‌چیز درونی و ژنتیکی باعث شد که من از همان کودکی به این موضوع علاقه پیدا کردم. کتاب ابتدایی ما در آن موقع «فراء الادب» نام داشت که مرحوم «عبدالعظیم غریب» نوشته بود. در این کتاب نوشته‌های پراکنده‌ فارسی آمده بود که من دوست داشتم. همچنین از شاهنامه و سعدی هم مطالبی در آن وجود داشت. این مسائل باعث شد که گرایش من به نوشتن بیش‌تر شود».

سبک نویسندگی دکتر اسلامی

استاد دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن نویسنده مرجع، مترجم و شاعر مشهور و توانایی است که از 12 سالگی شعر می‌سرود و در 15 سالگی اولین شعرش در مجله «گل‌های رنگارنگ» یزد چاپ شد. از سال 1327 به بعد، اشعارش در مجله سخن و چند مجله دیگر نیز انتشار یافت. او سپس شعر را رها کرد و به نگارش نثر پرداخت.

دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن تعدادی از آثار خود را با امضای مستعار «م. دیده‌ور» چاپ و منتشر کرد. به‌طورکلی وی در مدت 50 سال بیش از 45 کتاب و صدها مقاله در زمینه فرهنگ و ادب فارسی و تاریخ ایران نگاشته است.

سبک نویسندگی دکتر اسلامی ندوشن، ساده و روان است و از آن با عنوان «سبک والا» یاد می‌شود و همچون سعدی، از الگوهای نحوی زبان عامیانه استفاده کرده است تا زبان ادبی را صمیمانه‌تر، نرم‌تر و دل‌نشین‌تر بکند.

دکتر اسلامی ندوشن در نوشتن آثارش، همواره مطابقت سبک و موضوع را در نظر گرفته مثلاً در نگارش آثار مربوط به ‌نقد ادبی، ادبیات تطبیقی، شاهنامه، فردوسی و تاریخ نوشته از زبان علمی، در آثار مربوط به ایران، جامعه و فرهنگ، از نثر بینابین (نثری بین زبان علمی و روزنامه‌ای)، در نوشتن داستان، سرگذشت و نمایش‌نامه، از زبان داستانی و در سفرنامه نیز از نثری خاص وی (نثر سفرنامه نویسی اسلامی ندوشن) استفاده کرده است. سفرنامه‌های دکتر اسلامی هم که اغلب در سفر نوشته ‌شده‌، تلفیقی از زبان عامیانه و گزارش می‌باشند.

نگاهی به آثار و کتابهای دکتر محمد علی اسلامی ندوشن

کتاب‌های دکتر اسلامی ندوشن، سرشار از مفاهیم متعالی و زیبایی‌های زبانی با مضامین؛ ایران، فردوسی، مولوی، حافظ، عشق، انسان، آزادی،‌ تمدن، فرهنگ، سنت، مدرنیته، غرب، شرق و... می‌باشد که در نوشتن این موضوعات؛ شاخصه‌های بی‌طرفی، تیزبینی، دقت، ایجاز، تواضع، صداقت، تطبیق، مقایسه، وسعت اندیشه، اطلاعات فراوان، سلامت زبان، شیوایی بیان و زیورهای ادبی رعایت کرده و نثری زیبا آفریده است.

دکتر ندوشن آثار نفیسی نظیر؛ ایران را از یاد نبریم، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، ایران و تنهائی‌اش، ایران چه حرفی برای گفتن دارد، سخن‌ها را بشنویم، داستان داستان‌ها، راه و بی‌راه، هشدار روزگار، روزها، ماجرای‌ پایان‌ناپذیر حافظ و... پدید آورده است.

سفرهای فرهنگی دکتر اسلامی

سفر به آمریکا و ایراد سخنرانی با موضوع «انسان مدرن و انسان مرتجع»، ترکیه، افغانستان، هند، پاکستان، چین، اردن، مصر، ژاپن، فرانسه، ایتالیا، آلمان، استرالیا و... برخی از این سفرهای فرهنگی دکتر ندوشن می‌باشد که بسیار پربار و در راستای اهداف پیشرفت کشورمان ایران بوده است.