آب انبار کلار

معرفی آب انبار کلار میبد

اثر تاریخی آب‌انبار کلار، در بیرون از دیوار قدیمی و کنار مجموعه بافت تاریخی میبد نظیر کاروانسرای شاه عباسی میبد، چاپارخانه، یخچال خشتی، آب‌انبار میبد و... قرار گرفته است.

قدمت آب‌انبار کلار بر طبق کتیبه تاریخی آن، به سال ۱۰۷۰ ﻫـ.ق (1038 هـ.ش) و دوره صفویه می‌رسد. این آب‌انبار دقیقاً روبروی ورودی کاروانسرای شاه‌عباسی میبد واقع شده و توازن معماری جالبی به ساباط و سردرگاه آن بخشیده است. از نزدیکی زیاد آب‌انبار و کاروانسرا چنین برمی‌آید که نقش آب‌انبار در این مجموعه اقامتی بسیار مهم و ضروری و هدف از ساخت آن، بهره مندی رهگذران از آبی گوارا بوده است.

مزیّت ساختاری این آب‌انبار نسبت به آب‌انبارهای دیگر، تعداد اندک پله ها تا پاشیر آن می‌باشد؛ چراکه بسیار مناسب کاروانیان خسته از راه بوده و آن‌ها را سیراب می‌کرده است.

آب‌انبار کلار در شهرستان میبد هنوز هم به عنوان یک منبع آب آشامیدنی قابل بهره‌برداری می‌باشد.

ساختار آب انبار ها

آب‌انبارهای میبد، چه در مناطق مسکونی و چه در داخل کشتزارها و بیابان‌های شهر، از عناصر شاخص هر محل می‌باشند که در زندگی روزمره مردم نقش بسیار مهمی داشته اند.

شهرستان میبد بیش از 170 آب‌انبار دارد که اکثراً در مرکز محله‌های شهری ساخته و از چهار عنصر اصلی تشکیل شده‌اند:

خزینه (محل ذخیره آب): به شکل یک استوانه است که در دل زمین برای حفظ دمای آب، ایجاد شده و آب قنات را درون خود نگه می دارد.

گنبد: پوششی نیمکره‌ای است که بر روی خزینه قرار گرفته و از آلودگی و گرم شدن آب جلوگیری می‌کند.

پاشیر: راهرویی پلکانی است که برای برداشت آب از خزینه استفاده می‌شود.

بادگیر: وسیله‌ای برای هدایت جریان هوا به درون آب‌انبار می‌باشد که از فساد آب نیز جلوگیری می‌کند و تعداد آن‌ها هم با توجه به شرایط کارشان، از یک تا هفت عدد متفاوت است.

نحوه ساخت آب‌انبار، تصفیه و عایق‌بندی آن طبق اصول علمی و مهندسی است که تصفیه فیزیکی و شیمیایی آن به صورت ته‌نشین شدن مواد زاید، نمك و كلر پاشی، گندزدایی با استفاده از تركیبات آهكی و بوگیری به کمک کیسه‌های زغال انجام می‌شود.

البته ساختار و نحوه کار آب‌انبارهای جنوب با آب‌انبارهای سایر نقاط ایران فرق می‌کند؛ به این صورت که در جنوب ایران، آب باران را و در جاهای دیگر، آب قنات یا رودخانه و چاه را در آب‌انبار ذخیره یا تصفیه می‌کردند. همچنین در آب‌انبارهای جنوب، پله و شیرآب به شكل آب‌انبارهای دیگر مرسوم نمی‌باشد.

آب انبار، شاهکار معماری کویر

در نواحی مختلف میبد، تعداد و نوع آب‌انبارها با توجه به موقعیت و جمعیت آبادی و بخصوص دسترسی یا عدم دسترسی به آب شیرین، متغیر است. آب‌انبار «دستی یا رو» نوعی آب‌انبار با یک مخزن سرپوشیده و یک راهرو پلکانی با دسترسی مستقیم به آب می‌باشد ولی آب‌انبار «شیری» که نوع دیگری از آب‌انبارهاست، علاوه‌بر یک مخزن سرپوشیده، یک بادگیر و راهرو پلکانی به‌همراه شیر آب در انتها نیز دارد، این آب‌انبار معمولاً دارای ساباط یا فضاهای سایه‌داری برای توقف‌های کوتاه مدت و استراحت هم می‌باشد.

آب‌انبارها، اصولاً یک ورودی و پاشیر دارند و در تابستان به كار می روند؛ اما گاهی تعداد آن‌ها بنا بر موقعیت شهرسازی و نحوه قرارگیری در بافت شهری تا دو یا سه ورودی متغیر می‌باشد. برخی از آب‌انبارها دو راه‌پله دارند، یكی برای مسلمانان و دیگری برای زرتشتیان تا از نظر اعتقادی هم مشکلی برای مردم پیش نیاید.

یکی از عمده‌‌ترین مصالحی که در ساخت آب‌انبار به‌کاررفته؛ «دیمه» است که از آهک، خاکستر و ماسه‌بادی تشکیل شده ‌و نه تنها موجب آب‌بندی بنا می‌شود؛ بلکه از فاسدشدن آب نیز جلوگیری می‌کند.

آب‌انبارها معمولاً کاربرد نگهداری و بهره‌برداری از آب آشامیدنی را دارند و هرسال یک‌بار، در فصول بارندگی پر از آب می‌شوند تا در تابستان استفاده گردند؛ اما در مواردی نیز برای رفع نیازمندی‌های روزمره، مخزنی برای ذخیره آب به نام «انبار یا انبارک» وجود داشته که چند روز یک‌بار پر می‌شده‌اند.

آب انبارهای ایران

آب‌انبار، حوض، بركه، مصنعه و نام‌های مشابه دیگر، مخازن آب زیرزمینی می‌باشند كه برای رفع نیاز آب شُرب مردم در بیشتر مناطق ایران و حتی بعضی كشورهای دیگر ساخته می‌شدند.

اکثر شهرهای ایران نظیر بوشهر، قم، هرمزگان، سمنان، اصفهان، خوزستان، فارس و... دارای آب‌انبار می‌باشند که معروفترین آن‌ها شامل آب‌انبار شش ‌بادگیری یزد، آب‌انبار تكیه امیرچخماق یزد، آب‌انبار سردار بزرگ قزوین (بزرگ‌ترین آب‌انبار تك گنبدی ایران)، آب‌انبار كل فارس، آب‌انبار چغازنبیل ایلام و... می‌شود.

اگر قصد اقامت و رزرو اقامتگاه سنتی در بافت تاریخی شهر میبد را دارید، اقامتگاه بوم گردی عطار میبد گزینه مناسبی جهت رزرو به شمار می‌آید.

در هنگام اقامت در شهر تاریخی میبد می‌توانید از تور یک روزه میبد و تورهای کویر یزد باکیفیت رادینا استفاده نمایید.    

برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره آب انبار کلار میبد، با پشتیبان آنلاین رادینا تماس بگیرید.