زیارتگاه پیر نارستان، پیر نارستانه یا پیر نارسون یکی از نیایشگاههای زرتشتیان محسوب میشود که در روستایی، بر بلندای کوه نارستانه قرار گرفته است. نارستانه همانگونه که از نامش برمیآید، یک انارستان بزرگ در پناه کوه بوده است. روایت دیگری نیز وجود دارد که علت نامگذاری آن را واقعشدن این مکان بر بلندای کوه نارستانه میدانند.
نارستانه اکنون آثاری از آسیاب دستی، چشمه آب، چند درخت انار و کاجهای کهن را در محوطه یک معبد و نیایشگاه مقدّس به خود اختصاص داده که در اطراف آن، خیلههای زرتشتیان قرار دارد.
زرتشتیان در این منطقه به سبک معماری سنّتی و از خشت و گل حدود صد اتاق برای اسكان زائران ساختهاند و همگی نگاه ساده و احترامآمیز به تقدّس این منطقه دارند.
این اثر تاریخی، در ۱۷ خرداد سال ۱۳۷۸ هـ.ش با شماره ۲۳۵۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
داستان پیدایش زیارتگاه پیرنارستانه
زیارتگاه پیر نارستان همانند دیگر مکانهای مقدّس زرتشتیان، روایت و فلسفهای جذاب دارد که این روایات حاکی از قدمت و اصالت ایرانی آنهاست. داستان پیدایش نیایشگاه درواقع، مکان ناپدید شدن «شاهزاده اردشیر» پسر یزدگرد سوم است.
هنگامیکه اعراب در عهد ساسانیان به ایران هجوم و یورش آوردند، اردشیر به همراه مادر خود «کتایون» به قسمت شرقی یزد گریختند. او در مسیر، به عللی از مادر جدا شد و بهسوی کوه و دشت گریخت سپس در کوه نارستانه پنهان شد.
بر همین اساس، این کوه مقدّس شاهزاده را برای محفوظ ماندن از شرّ تازیان، در میان خود گرفت و برای همیشه پنهان کرد. پس از گذشت چندی از این واقعه _در زمان طاهریان_ یک شکارچی زرتشتی به دنبال آهو، به این محل میرسد. او از خستگی و تشنگی به خواب میرود و در خواب، مردی را با چهرهای نورانی میبیند که میگوید در اینجا زیارتگاهی بساز. شکارچی نیز به درخواست شاهزاده این مکان را بنا مینهد و از آن زمان به بعد، به آن پیرنارستانه میگویند.
پیرنارستانه اکنون با گذشت قرنها، همچنان برای زرتشتیان یزد و جهان قابلاحترام است. طبق تقویم زرتشتیان این زمان، از روز سپندارمزدا تا روز آذر که با دوم تا ششم تیرماه مصادف میباشد؛ همهساله زرتشتیان در این محل گرد هم آمده و به نیایش اهورامزدا، برگزاری آیین دینی، مراسم سنّتی، انجام برنامههای فرهنگی، هنری، تجلیل از دانش آموزان و دانشجویان برتر میپردازند.
اوستاخوانی، سخنرانی، قدردانی از خیّران زرتشتی، معرفی زوجهای جوان به زائران، دعا برای سربلندی جمهوری اسلامی ایران و تجلیل از شهدای این كیش از دیگر برنامههای زرتشتیان است.
موقعیت جغرافیایی زیارتگاه پیرنارستانه یزد
پیر نارستانه در ۳۰ کیلومتری شرق یزد و ارتفاعات میان یزد و خرانق پشت کوه دربید واقع شده است. برای رسیدن به زیارتگاه، باید به شهر اردکان وارد شد و پس از گذر از دشت وسیع خرانق، به این مکان تاریخی و مقدّس رسید. نیایشگاه در داخل درّهای با ژرفای کم، جای دارد و از سه طرف، کوه آن را در برگرفته است.
در مسیر جاده پیر نارستانه، آبانباری به نام «آبانبار مهربانو» وجود دارد که از بارانهای زمستانی تغذیه میکند و قدمت آن، مربوط به اواخر قاجاریه است. در پیرامون محوطه نارستانه، ساختمانها و بناهایی خشتی و یا آجری مشاهده میشود که بهمرورزمان ساخته شدهاند.
در تحقیقات باستانی شناسی اخیر، جادهای قدیمی برای دسترسی به این زیارتگاه از مسیر شهرستان تفت کشف شده که طول آن، 10 کیلومتر و عرضش 4 متر میباشد. دیواره این جاده تا ارتفاع یک متر، تماماً سنگچین شده و احتمالاً قدمت آن، همزمان با پیدایش زیارتگاه پیرنارکی در شهرستان مهریز است که سابقهاش به بیش از هزار سال میرسد.
قدمت بنای زیارتگاه را هم به عصر «مظفّرالدین شاه قاجار» نسبت دادهاند؛ اما بنا به اعتقاد زرتشتیان، این مکان مقدّس از زمان ساسانیان به وجود آمده و در زمان طاهریان ساخته شده است.
پشتيبان آنلاين سايت