غار دو سر مهریز

شهر یزد، مکان‌های تاریخی و جاذبه‌های طبیعی زیادی را در خود نهفته دارد که بسیاری از آن‌ها کشف شده و امروزه به‌عنوان مقاصد توریستی_گردشگری مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ اما تعدادی نیز به‌تازگی شناسایی گردیده است. یکی از جاذبه‌هایی که اخیراً مورد کشف و بررسی قرار گرفته، غار دو سر می‌باشد. این غار که بزرگ‌ترین تالار زیرزمینی ایران و چهارمین تالار بزرگ غاری دنیا به شمار می‌رود، امروزه توجه بسیاری از محققان را به سمت خود کشانده و جزو مخوف‌ترین غارهای ایران به‌حساب می‌آید.

موقعیت جغرافیایی غار دو سر مهریز

غار دوسر در منطقه کالمند مهریز؛ در حدود 8۵ کیلومتری شهر یزد قرار دارد. گردشگران پس از ورود به جاده مهریز با پیمودن تقریباً ۶۰ کیلومتر، به یک جاده انحرافی و خاکی می‌رسند که روبروی جاده خاکی مزرعه چاه مورتی واقع شده است. با طی تقریباً ۴ کیلومتر از جاده انحرافی ذکر شده، محل پارکینگ ماشین‌ها نمایان می‌شود و بعدازآن بازدیدکنندگان باید مسیری با شیب ملایم را پیاده‌روی کنند تا پس از پیمودن ۳.۵ کیلومتر مسافت، دهانه غار دوسر را مشاهده نموده و به داخل آن راه یابند.

وجه تسمیه غار دو سر مهریز

دلیل نام‌گذاری غار دو سر (Dosar Cave) دقیق مشخص نیست؛ اما دلایل مختلفی برای علت معروف شدن آن نام‌ برده شده که عبارت‌اند از:

• قرار گرفتن این غار مابین دو قله
• قرار داشتن دو سنگ بزرگ در بالای دهانه غار
• برگرفته شدن اسم غار از نام کوه دوسر (که این احتمال قوی‌تر هست)

غار دو سر؛ غاری با شهرت جهانی

غار دو سر که گاهی به اشتباه با نام پشوم شناخته می‌شود، علاوه‌بر اینکه عنوان بزرگ‌ترین تالار زیرزمینی ایران را به خود اختصاص داده، در فهرست جهانی نیز قرار گرفته و پس از مالزی، چین و اسپانیا؛ رتبه چهارم جهانی را _ازنظر بزرگی تالار غاری_ از آن خود کرده است.
البته ناگفته نماند که این غار شگفت‌انگیز هنوز به‌خوبی شناخته نشده؛ اما پتانسیل این را دارد که در آینده‌ای نزدیک، به یکی از قطب‌های پژوهشی کشور جهت مطالعه و تحقیق متخصصان تبدیل شود.

کشف غار دو سر یزد چگونه بود؟

بهمن‌ماه سال 1391 به همت گروهی از غارنوردان و غارشناسان استان یزد و اصفهان _حسن انتظاری، امیرجلوانی، سعادت لطفی زاده و محمد منصوری_، این غار اکتشاف و نقشه برداری شد؛ البته لازم به ذکر است که قبل از اکتشاف، دهانه غار توسط آقای فتح علی حیدری شناسایی شد که به گفته منابع، وی این موضوع را با انجمن کوهنوردی یزد در میان گذاشت و مسئول انجمن توانست تا بخشی از دهانه غار را حفاری نموده و تا عمق 100 متری به درون آن نفوذ کند؛ اما به دلیل نداشتن امکانات کافی، برنامه را به بعد موکول کرد تا با یک تیم حرفه‌ای وارد عمل شود. پس از انتشار این خبر، محققان به همراه تیم تخصصی و تجهیزات کامل عازم غار دوسر شدند و توانستند به داخل آن راه یابند.

ماجراجویی در غار دو سر

بدیهی است گردشگران و کوهنوردانی که قصد صعود به غار و دیدن ویژگی‌های آن را دارند، باید قبل از شروع ماجراجویی و مشاهده این جاذبه طبیعی، اطلاعاتی در مورد آن کسب کنند که به شرح زیر می‌باشد:

• در مسیر پیاده‌روی رسیدن به غار دو سر، یک آب‌انبار و محلی برای نگهداری گله گوسفندان به چشم می‌خورد.
• در ابتدای ورود به غار، بازدیدکنندگان به یک چاه با عمق ۱۹ متر، تعدادی پله و شیبی حدود ۷۰ درجه می رسند؛ سپس مسیر ورودی به یک آبراهه تغییر می‌یابد و مجدداً چاهی با عمق ۸۰ متر پدیدار می‌گردد. در بخش پایینی چاه دوم، تالار بزرگ و وسیعی وجود دارد که محلی شبیه به جلگه را ایجاد نموده است.
• این غار، ۱۹۰۰ متر بالاتر از سطح دریا واقع شده که ۸۱۵۰۰ متر مساحت و ۱۳۰ متر عمق دارد. ابعاد تالار بیضی‌شکل غار را ۳۸۵ متر طول، ۲۶۵ متر عرض و ۷۰ متر ارتفاع ذکر کرده‌اند که دسترسی به این تالار پس از طی یک مسیر عمودی به ارتفاع ۱۲۰ متر امکان‌پذیر است.
• بر روی زمین و کف غار، سنگ‌های بزرگ و کوچکی به چشم می‌خورد که حکایت از ریزش سقف تالار دارد.
• در غار حیوانات و بقایای جانداران متعددی مشاهده شده که ازجمله آن‌ها می‌توان به تعداد زیادی کبوتر در چاه اول، تعدادی شاپرک و خفاش در چاه دوم و همچنین نوعی سوسک سیاه و بعضاً اسکلت کبوترها در کف غار اشاره کرد.

نکاتی مهم درباره بازدید از غار دو سر

برای تماشای هرگونه جاذبه طبیعی، رعایت نکات اصولی و پایه زیر ضروری است:

• غار در منطقه حفاظت‌شده محیط‌زیست واقع گشته و علاقه‌مندان باید قبل از شروع سفر، هماهنگی‌های لازم را با مسئولان مربوطه انجام دهند.
• ازآنجایی‌که این غار به‌تازگی کشف شده، هنوز از امکانات ایمنی و رفاهی ویژه‌ای بهره‌مند نیست؛ لذا گردشگران باید جانب احتیاط را رعایت نموده و حتماً به همراه تیم تخصصی از غار بازدید کنند.
• صعود به این غار رازآلود، برای کوهنوردان و غارنوردانی مناسب است که تجهیزات SRT به همراه دارند؛ چراکه این غار یکی از فنی‌ترین غارهای جهان است و پیمایش آن برای افراد ناآشنا مساوی با مرگ است.
• تماشای این پدیده طبیعی جذاب، برای افراد ناآشنا با غارنوردی و اشخاصی که قصد صعود فقط با سیستم سنگ‌نوردی را دارند، دارای خطرات بالقوه‌ای می‌باشد. 
• بنابر شواهد موجود؛ به دلیل اینکه امکان ریزش سقف وجود دارد، بازدیدکنندگان باید به‌طورجدی از ایجاد سروصدای بلند پرهیز نمایند.
• سنگ‌های کف زمین غار، به‌صورت اتفاقی روی هم قرار گرفته‌اند و گردشگران باید هنگام عبور از روی آن‌ها، نهایت احتیاط و دقت را لحاظ نمایند.

جاذبه‌های متعددی مثل باغ پهلوان پور، سرو کهنسال مهریز، قلعه مهرپادین و... در مهریز وجود دارد که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست و می‌توان از تماشایشان لذت برد.