دیدنی های زارچ و اشکذر

درباره اشکذر

شهر اشکذر در حدود ۲۰ کیلومتری یزد و در کنار جاده یزد به تهران واقع‌شده است. بنای اشكذر با قدمتی ۲۰۰۰ ساله به دست اشكین‌زال (اشک بن زال) از ملوک‌الطوایف اشكانیان، بنیان‌گذاری شده و پیشوند «اشک» نیز به همین دلیل می‌باشد. پسوند «ذر» هم از «آذر» اسم همسر «اشک بن زال» گرفته‌شده است. برخی، اشكذر را خیلی قدیمی‌تر دانسته و معتقدند كه بنای اولیه آن ۵۰۰۰ ساله و در زیرخاک و شن‌های روان مدفون گشته است. قدمت زیاد دیدنی‌های اشكذر و همچنین زیبایی‌های كویری آن، این شهر را به یكی از مهم‌ترین جاهای دیدنی یزد تبدیل كرده است.

این منطقه به علت نداشتن كوهستان و رودخانه دائمی، آب‌وهوای صحرایی با طوفان‌هایی همراه با شن و ماسه دارد و حاصل آن، تپه‌های هلالی‌شكل بدون پوشش گیاهی در تمامی قسمت‌های منطقه می‌باشد. مردم نیز برای مصون بودن از طوفان‌های كویری، خانه‌ها و اماكن اصلی دِه را به‌صورت متمركز در میان مزارع و باغات می‌ساخته‌اند.

فعالیت عمده مردم اشکذر، کشاورزی است که فرآورده‌های آن شامل گندم‌ و جو، نباتات‌ علوفه‌ای‌، دانه‌های‌ روغنى‌، حبوبات‌، پیاز، نباتات‌ جالیزی‌، انار، پسته‌، گوجه‌فرنگی‌ و سیب‌درختی‌ می‌شود. پرورش‌ دام‌ و طیور نیز‌ از دیگر فعالیت‌های‌ اقتصادی‌ مردم‌ این‌ نواحى‌ به شمار می‌رود. صنایع قالی‌بافی، نساجى‌ قدیمى‌ (شَعربافى‌)، گلیم‌بافی، ریسندگى، بافندگى ‌الیاف، تولید پارچه، رنگ‌سازی، فیلتر سازی‌، موزائیک ‌سازی‌، آجرپزی، سنگ‌بری، کفش‌دوزی، تولید آجر و معدن‌ سنگ‌ گچ‌ عصرآباد هم جزو صنایع این شهر می‌باشند.

جاهای دیدنی زارچ و اشکذر؛ از قنات زارچ تا قلعه ابراهیم آباد اشکذر

اشکذر دارای جاذبه‌های گردشگری و تفریحی بی‌شماری است و با قدمت طولانی خود آثار تاریخی زیادی را برایمان به یادگار گذاشته است.

قنات زارچ؛ معروف ترین مکان دیدنی زارچ

یكی از مهم‌ترین دیدنی‌های زارچ با شهرتی جهانی، قنات طویل این شهر است كه با طولی بیش از ۱۰۰ کیلومتر به‌عنوان طولانی‌ترین قنات ایران و جهان شناخته می‌شود. قنات زارچ با شروع از روستای فهرج، روستاها و محلات بسیاری را پشت سر می‌گذارد و نهایتاً مظهر آن به زارچ ختم می‌شود. باید گفت كه قنات زارچ یزد با قدمتی از قرن ۱۴ میلادی، دارای چاه‌هایی با مقطع مربعی می‌باشد كه در زمان رونق فعالیت‌های زرتشتیان حفر شده است. پس از اسلام نیز با ساخت مسجد جامع یزد در اطراف این قنات، آب لازم برای وضوی نمازگزاران و پركردن آب‌انبار زیرین مسجد از آن تأمین می‌شده است.

آب انبار هفت بادگیری عصر آباد

آب‌انبار هفت بادگیری عصرآباد متعلق به عهد مظفرالدین شاه قاجار می‌باشد که در روستای عصرآباد زارچ قرار گرفته است. این آب‌انبار توسط یک زرتشتی و مخصوص زرتشتیان همان روستا ساخته‌شده اما به‌دلیل قرارگیری بر سر راه قدیم و زیارتی یزد مشهد باوجود یک ‌راه ورودی، دو پاشیر جداگانه دارد كه توسط تیغه‌ای آجری از هم جداشده است. آب‌انبار هفت بادگیری، نه‌تنها ازنظر تعداد بادگیر رتبه اول را دارد، بلكه جزو اندک آب‌انبارهای دو مخزنی ایران نیز محسوب می‌شود که به هم چسبیده‌اند. ارتفاع بادگیرها از سطح زمین حدود شش متر می‌باشد. بادگیرها به شكل زیبایی تزیین‌شده‌اند و در نمایی دوردست هر هفت بادگیر آن در یک ردیف به‌صف ایستاده‌اند که از شاهكارهای معماری ایران‌زمین به‌حساب می‌آیند. 

آسیاب آبی اشکذر

آسیاب آبی اشکذر یكی از قدیمی‌ترین‌ (دوره ایلخانی) و بزرگ‌ترین آسیاب‌های ایران با عمق ۲۰ متر و عرض ۴.۸۰ متر می‌باشد كه‌ در قرن دوازدهم هـ.ق از جنس آجر ساخته‌شده است. سنگ آسیاب آبی اشکذر با آب قنات همت‌آباد می‌چرخیده و در زمان ‌آبادانی، تنها آسیاب منطقه میبد تا اشکذر بوده است که ساعتی ۲۱۰ کیلوگرم آرد تولید می‌کرده است. راه ورودی به صحن اصلی آسیاب آبی اشکذر، دالان شیب‌داری با طول ۵۶ متر و عرض ۴.۱ متر می‌باشد. سقف این آسیاب،‌ گنبدی‌‌ می‌باشد و سقف ‌بندی‌، آجركاری‌ و نقوش‌ هندسى‌ آن‌ نیز درخور توجه ‌است‌. صحن اصلی آسیاب، هشت‌ضلعی بوده که هر یک از اضلاع کوچک آن غرفه‌ای به عمق یک متر دارند و دارای دو اتاق هم به عنوان جایگاه دستگاه آسیاب یعنی دول و آخوره می‌باشد.

در صفحه آسیاب آبی اشکذر می‌توانید بیشتر مطالعه کنید.

مسجد ریگ رضوانشهر؛ مسجدی پنهان از دل خاک

مسجد ریگ رضوانشهر از آثار تاریخی قرن نهم هجری قمری است كه به علت هجوم ریگ تا سال ۱۳۷۰ هـ.ش در زیر شن مدفون بوده ولی چند سالی است كه از زیر شن بیرون آمده است. در اطراف آن نیز تپه‌های ماسه‌ای فراوانی دیده می‌شود. بانی احتمالی مسجد ریگ رضوانشهر، حاجی کمال‌الدین است که قبر آن در وسط بقعه با خط نسخ خوش بر کاشی معرق خودنمایی می‌کند. محراب مسجد هم مزیّن به کاشی‌کاری معرّق می‌باشد. البته در زمان بازسازی مسجد، بقعه‌ای با ۲۳ قبر کاشی‌کاری شده نمایان شده که همگی بدون تاریخ هستند.

درباره مسجد ریگ رضوانشهر بیشتر بدانید.

مجموعه سلطان بندرآباد صدوق

روستای بندرآباد قدمتی ۱۵۰۰ ساله دارد و بنیان‌گذار آن فردی زرتشتی به نام «بندر» می‌باشد. خانه‌های این روستای تاریخی از خشت و گل است که با بافت قدیمی جالب و معماری بسیار زیبای خود، مکانی بسیار دیدنی را شکل داده است. انارستان‌های سرخ و سبز در کنار تپه‌های شنی نیز زیبایی‌های طبیعی این روستا را تأمین کرده‌اند.

روستای بندرآباد، آثار و بناهای قدیمی بسیاری را نیز در خود جای‌داده است. ازجمله مهم‌ترین این آثار می‌توان به مجموعه باستانی و تاریخی سلطان محمود شاه متعلق به قرن هفتم هـ.ق می‌باشد که شامل خانقاه شیخ تقی‌الدین دادا محمد، حوزه علمیه، بقعه، مسجد جامع، مکتب‌خانه، آب‌انبار و امامزاده سید میرحسین می‌شود، اشاره کرد. در بقعه محمود شاه، آثار و قبور متعددی به چشم می‌خورد كه مدفن چندی از مشایخ سلسله‌ی دارائی می‌باشد. منبر و جاشمعی‌های مسجد جامع بندرآباد هم از ارزش‌ معماری و تاریخی زیادی برخوردار است. از دیگر زیبایی‌های این مجموعه، گچبری‌های بسیار زیبا، محراب و کاشی‌کاری‌های تزیینی مقبره امام‌زاده سید میرحسین می‌باشد که در نزدیکی بقعه سلطان محمود شاه قرار دارد.

برای اطلاعات بیشتر به صفحه مجموعه سلطان بندرآباد صدوق مراجعه کنید.

مجموعه حجت آباد وزیر

مجموعه حجت‌آباد وزیر در مسیر قنات قدیمی حجت‌آباد رضوانشهر اشکذر قرارگرفته که شامل باغ، عمارت، کاروانسرا، آب‌انبار، حمام و ساباط می‌باشد و بانی آن «میرزا محمد مستوفی» حاکم یزد در اواخر سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار است. حمام مجموعه حجت‌آباد وزیر، دو صحن هشت‌ضلعی با نورگیرهای سقفی دارد. عمارت مستطیلی مجموعه هم با قدمتی حدود یک قرن و نیم در سه‌طبقه از خشت گل و آجر ساخته‌شده است. این بنا دارای ۸ ورودی فرعی با سرسرا، گنبدی، ایوان، هشتی، اطاق‌ها، راهروهای چهارگانه و پیش‌بخاری می‌باشد که همگی با آجر نماهای سبز، کرم و قرمز با طرح‌های حصیری مزیّن شده‌اند. کاروانسرای وزیر حجت‌آباد زمانی استراحتگاه و وعده‌گاه کاروان‌های متعددی ازجمله زیارتی مشهد بوده که از کویر می‌گذشتند و تجار و بازرگانان به مبادله کالاهای خود با دیگر کاروانیان می‌پرداختند. کالسکه خانه نیز یک مکان اختصاصی برای اسب و کالسکه‌های وزیر و همراهانش بوده که در گوشه‌ای از این باغ گذاشته‌شده است.

چاپارخانه یکی دیگر از قسمت‌های این مجتمع خدماتی بین‌راهی سه قرن پیش می‌باشد که محل پذیرایی و استراحت چاپارهای خسته بوده است. حمام کوره‌پزخانه نیز به‌نوبه خود دیدنی می‌باشد که رختکن مدور، دو صحن ۸ ضلعی با نورگیرهای سقفی، خزینه و تون دارد. این باغ به شماره ۱۸۳۷ در فهرست بناهای ملی ایران به ثبت رسیده است.

اقامتگاه بوم گردی رستاق اشکذر

اقامتگاه بوم‌گردی رستاق در شهرستان اشکذر و ۲۰ کیلومتری شهر یزد قرار دارد. این خانه قدیمی و خشتی، خانه باغی شامل باغ انار، نارنجستان، مزرعک (باغچه سبزی‌کاری شده که مهمانان می‌تواند برای وعده‌های غذایی خود، از آن سبزی بچینند)، دمنوشکده (فضایی برای سرو دم‌نوش و شربت‌های طبیعی)، مطبخ (آشپزخانه سنتی)، تالار، حوض‌خانه، محل نگهداری حیوانات (گوسفند، مرغ و خروس، خرگوش، کبوتر) و... می‌باشد. اقامتگاه بوم گردی رستاق اشکذر با ۶ اتاق حدود ۳۵ الی ۴۰ نفر ظرفیت دارد و سرویس‌های بهداشتی و حمام آن بیرون از اتاق‌ها قرارگرفته‌اند.

قلعه ابراهیم آباد اشکذر

قلعه تاریخی ابراهیم‌آباد در روستای ابراهیم‌آباد رستاق شهرستان صدوق یزد قرارگرفته که در قرن هفتم و هشتم هجری قمری ساخته‌شده است. قلعه ابراهیم‌آباد صدوق مجموعه‌ای از مسجد، خانه‌ها، آب‌انبار و کوچه‌های سرپوشیده و باز می‌باشد که با برج و بارو و حصار محصورشده‌اند. قلعه ابراهیم‌آباد صدوق بنایی خشت و گلی با سردر و رواق‌های آجری است که كاربردی مسكونی داشته و تا چند دهه پیش، تمامی اهل روستا در آن زندگی می‌کردند. اكنون نیز چند خانواده در آن زندگی می‌کنند. این قلعه تاریخی به شماره ۲۵۳۸ در تاریخ ۱۵ آذرماه سال ۱۳۷۸ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

شهر تماشایی اشكذر باوجود نزدیكی به مركز استان یزد، در دل خود دیدنی‌های زیادی دارد و امكانات بسیار مناسبی ازقبیل تفریحگاه‌های زیبا، اقامتگاه‌های متعدد و هتل‌های اشكذر را جهت حضور مسافران و علاقه‌مندان تدارک دیده است. اگر قصد اقامت در اشکذر و رزرو هتل سنتی را دارید، اقامتگاه بوم‌گردی رستاق اشکذر گزینه مناسبی جهت رزرو به شمار می‌آید.

ضمناً با اقامت در شهر تاریخی اشکذر، می‌توان از فرصت شركت در تور یزدگردی و همچنین همراهی با سایر علاقه‌مندان جهت شركت در تور کویر یزد استفاده نمود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره دیدنی‌های زارچ و اشکذر، با پشتیبان آنلاین رادینا تماس بگیرید.