چک چک (زیارتگاه پیرسبز)

سفر به زیارتگاه چک چک یزد، عبادتگاه زرتشتیان ایران

شاید تمام آن چیزی که در اولین سفر به زیارتگاه چک چک یزد با آن مواجه ‌شوید چند خانه‌ی کاهگلی ساده باشد که همه درها و پنجره ها و نرده مقابل ایوان هایشان به رنگ آبی آسمانی یکدست رنگ آمیزی شده است. خانه هایی که معماری پله ای آن در دامنه کوه، بیننده را در نگاه اول به یاد شهر توریستی ماسوله می اندازد.

یک مقصد گردشگری دیدنی

زیارتگاه چک چک یزد که به عنوان یکی از اماکن مقدس زرتشتیان از دیرباز محل عبادت و جشن ها و گردهمایی های سالانه بوده، امروزه به عنوان یکی از اماکن دیدنی یزد و مقصدی توریستی برای گردشگران محسوب می‌شود. محلی در 43 کیلومتری شرق اردکان که بر دامنه کوه چک چک از کوه های انجیر، در کنار چشمه و درختان سرسبزی در دل کویر بنا شده است.

پیر سبز، آخرین مأمن نیک بانو

چک چک که با نام پیر سبز یا چکچکو نیز شناخته می شود نزد زرتشتیان از محبوبیت و قداست بالایی برخوردار است. در مورد نحوه شکل گیری زیارتگاه پیر سبز هنوز اتفاق نظری وجود ندارد؛ اما معروف ترین داستان درباره زمان و علت شکل گیری این زیارتگاه، به فرار نیک بانو دختر یزدگرد سوم به دل کوه و پنهان شدن او اشاره دارد. پس از این ماجرا، زرتشتیان برای بزرگداشت مقام او، محل مخفی شدنش را آراسته و پاکیزه گردانیده و به زیارتگاهی برای عبادت و برپایی مراسم دینی تبدیل کردند.
به مرور زمان اتاق هایی در اطراف زیارتگاه به منظور اسکان زائران و گردشگران ساخته شد که در روزهای خاصی از سال و در حین مراسم های بزرگ، مملو از جمعیت می شود. قدمت برخی از این ساختمان ها به دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار باز می گردد.

غار اسرارآمیز چک چک یزد

حفره غار مانندی که در دل کوه وجود دارد و به طور مداوم در فصل های مختلف سال از دیواره و سقف آن آب می چکد، با یک درب ورودی از فضای بیرونی زیارتگاه جدا می شود. بخش اصلی زیارتگاه، همین بدنه طبیعی آن است که یک آبشار کوچک نیز از دیواره سنگی درون غار جریان دارد. داخل یکی از اتاقک های زیارتگاه چک چک، چاهی وجود دارد که عمق آن به 50 متر می رسد. زرتشتیان اعتقاد دارند با بستن نخ هایی به طناب این چاه می توانند درخواست ها و حاجت های خود را طلب کنند.

وجه تسمیه زیارتگاه چک چک

در کنار بدنه طبیعی چک چک، کف پوش مرمرین غار و تصاویری از بزرگان دین زرتشت بر دیواره ها به همراه روشن سازی فضای داخلی با چند شمع و یک آتشدان فلزی بزرگ برای سوزاندن عود و چوب مقدس در وسط زیارتگاه، جلوه خاصی به این مکان داده است. برخی از افراد به منظور تبرک، از آب چکیده شده از سقف که در ظروفی در داخل غار جمع آوری می‌شود جرعه ای می نوشند یا با خود همراه می برند. گفته می شود یکی از دلایل نامگذاری چک چک، قطره های آبی است که بی وقفه و در تمام روزهای سال از سقف آن می چکد.

آب و هوای خنک زیارتگاه پیر سبز

در اطراف زیارتگاه چک چک یزد درختان بسیاری رشد کرده اند. قدمت درخت کهنسال چناری که در ورودی زیارتگاه چک چک به چشم می‌خورد بین 300 تا 350 سال برآورد شده است. فضای طبیعی سرسبز و چشم نوازی که در اثر آب همیشگی زیارتگاه و هوای مطبوع کوهستان در آن نقطه از همسایگی کویر شکل گرفته، دلیلی مضاعف بر اشتیاق گردشگران برای بازدید از این مکان تاریخی و مذهبی است.

پله ‌های چک چک، مسیری در دل کوه

برای رسیدن به درب ورودی زیارتگاه لازم است حدود 360 پله سیمانی طی شود. در مسیر رسیدن به زیارتگاه چک چک، چندین تابلو با جملاتی از اوستا و توصیه‌هایی به بازدیدکنندگان و زائران به چشم می‌خورد.

اجتماع دینی زرتشتیان در چک چک

بزرگ ترین مراسم مذهبی زرتشتیان در یک بازه زمانی پنج روزه در خرداد ماه در چک چک برگزار می شود. با این حال هموطنان زرتشتی در دیگر روزهای سال نیز برای زیارت به چک چک می روند.
روزهای 24 تا 28 خرداد هر سال که برابر با روزهای اشتاد تا انارام خرداد ماه باستانی در تقویم دینی زرتشتیان است، درهای زیارتگاه به دلیل برگزاری مراسم و ازدحام جمعیت تنها به روی زرتشتیان باز است. در این پنج شبانه روز به طور پیوسته اسکان زائران به صورت خانوادگی و قبیله ای در خیله ها (عمارت های تعبیه شده برای اسکان) صورت می گیرد و در کنار زیارت و مراسم مذهبی، جشن ها و برنامه های تفریحی و فرهنگی دیگری نیز برگزار می شود.
گردشگران در هر روزی از سال و با هر دین و مذهبی که قصد ورود به زیارتگاه چک چک را داشته باشند، لازم است آداب آن از جمله بیرون آوردن کفش‌ها و پوشاندن سر (هم برای مردان و هم زنان) را رعایت کنند.

زیارتگاه چک چک، پذیرای جشن مهرگان

پاکی و قداست این مکان برای زرتشتیان به گونه ای است که در بسیاری از ایام سال علاوه بر زیارت و عبادت، برخی از مراسم و برنامه های خود مانند نامزدی و جشن ازدواج، مراسم جَشَن خوانی و گهنبار، سدره پوشی فرزندان و پخش نذری و همچنین نیایش های همگانی را در این زیارتگاه برگزار می‌ کنند. جشن مهرگان که جشن آغاز پاییز است، مهر ماه هر سال با حضور جمعیت زیادی از زرتشتیان در زیارتگاه چک چک برگزار می شود. مردم در این روز ترجیحاً لباس های ارغوانی رنگ می پوشند و به یکدیگر نوشته های شادباش (کارت های تبریک) هدیه می دهند.
زیارتگاه چک چک یزد به دلیل ویژگی های خاص تاریخی، مذهبی و جغرافیایی آن، مورد توجه بسیاری از گردشگران بوده و سفر به این معبد تاریخی می توانند جلوه های زیبا و بدیعی از فرهنگ کهن مردمان یزد را به نمایش بگذارد.

از سایر جاهای دیدنی اردکان غافل نشوید!

علاوه بر زیارتگاه چک چک، روستای تاریخی 4500 ساله خرانق، روستای عقدا، خانه های تاریخی اردکان، زیارتگاه پیرهریشت و پارس بانو از مهم ترین اماکن دیدنی اردکان به شما می رود. شهر اردکان مانند شهر یزد دارای بافت تاریخی خشتی بی نظیری است که هنگام قدم زدن در آن می توان سفری به دل تاریخ داشته و تجربه ای متفاوت رغم زد. در دل این بافت تاریخی علاوه بر بازدید از خانه های تاریخی با بادگیرهای زیبای یک طرفه، شما می توانید بازدیدی از کارگاه های عصاری یا تولید ارده هم داشته باشید و با نحوه تولید ارده آشنا شوید. 
در سال های اخیر کمپ ریگ زرین اردکان در میان علاقه مندان به طبیعت گردی و کویرنوردی طرفداران زیادی پیدا کرده است و افراد زیادی برای کمپ کردن در کویر به این کویر زیبا سفر می کنند. 
برای اطلاعات بیشتر شما می توانید به مطلب جاهای دیدنی اردکان مراجعه کنید.