برج کبوترخانه میبد

کبوترخانه‌ها، ازجمله مکان‌هایی هستند که شاید امروزه کمی عجیب‌وغریب به نظر برسند؛ ولی زمانی، از معروف‌ترین و کاربردی‌ترین بناهای موجود در برخی از شهرهای ایران محسوب می‌شدند. شهر میبد نیز با تاریخ چند هزارساله خود، بناهای تاریخی و باستانی بسیاری دارد كه یكی از آن‌ها كبوترخانه میبد است. این بنا همچون دیگر کفترخانه یا کفترخانه‌های ایران، به شکل استوانه‌ای ساخته شده و معماری جالبی را به نمایش گذاشته است.

در قرن‌های اخیر، مردم از این بناها برای گردآوری کودهای بسیار اسیدی و فوق‌ مرغوب کبوترها و دیگر پرندگان استفاده می‌کردند و محصول جمع‌آوری‌شده را در زمین‌های کشاورزی، باغ‌ها و صنایعی همچون دباغی، چرم‌سازی و باروت‌سازی به کار می‌بردند. به‌علاوه کاربرد دیگر این پرندگان، استفاده از گوشت آن‌ها برای مصارف خوراکی بوده است. این كبوترخانه نیز به‌عنوان یكی از جاهای دیدنی میبد، امروزه مقصد گردشگری پرطرفداری می‌باشد كه معماری خاص آن، همواره موردتوجه علاقه‌مندان و تاریخ‌دوستان قرار می‌گیرد.

برج کبوترخانه میبد

بیشتر کبوترخانه‌های کشور، در حوالی شهرهای تاریخی اصفهان و یزد ساخته شده و گنجایش پذیرش آن‌ها، حدود ۴۰ هزار کبوتر می‌باشد. یکی از معروف‌ترین کبوترخانه‌های کشور، در استان تاریخی یزد و در جنوب شرقی باروی قدیم شهر میبد (محل کنونی فرمانداری میبد) قرار گرفته است که به‌صورت مدوّر و در ارتفاع ۸ متر طراحی شده و با ۴۰۰۰ لانۀ کبوتر، پذیرای گردشگران این شهر می‌باشد.

کبوترخانه میبد، امروزه به‌خوبی مرمت شده و به یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری این شهر تبدیل گردیده است. این برج تاریخی، به شکل استوانه‌ای و با سبک و سیاق اصیل ایرانی ساخته و لانه‌های پرنده آن، همگی به شکل مستطیل و از حفره‌هایی به ابعاد ۲۰ در ۲۰ سانتی‌متر طراحی شده که هر یک، نقش آشیانه کبوتران دارد.

4 برجک و یک برج میانی، بر روی سقف کبوترخانه جهت ورود و خروج کبوتران قرار دارد که رنگ تند مقرنس‌های آن‌ها، عامل جذب پرندگان به شمار می‌آمده است. این کفترخانه، درواقع دژی نظامی برای پرندگان محسوب می‌شده و کاملاً نفوذناپذیر بوده است. معماری بنا، به شکلی بوده که حیواناتی مثل مار، موش، جغد، لاک‌پشت و... نمی‌توانستند وارد آن شده و کفترها را شکار کنند؛ همچنین خط سفید دور بنا هم همین کاربرد را داشته است. این خط، نه‌تنها موجب جذب کبوترها به این محل می‌شده؛ بلکه از نفوذ خزندگان و دیگر حیوانات به داخل بنا هم جلوگیری می‌کرده است.

این برج، سه‌طبقه دارد و عمده مصالح به‌کاررفته در آن همچون دیگر بناهای تاریخی یزد، خشت خام و ملاط گل می‌باشد. نوارهای گچی اطراف دیوار، تله مارگیر، گنبد کنگرها و طاق بندی با گچ‌بری‌های خاص از دیگر ویژگی‌های برج کبوترخانه میبد محسوب می‌شود. شاید در بین تمامی برج‌های کبوترخانه کشور، برج کبوترخانه میبد به دلیل سالم ماندن و مرمت خوب آن، امروزه پذیرای هزاران توریست داخلی و خارجی می‌باشد که قدمت آن، مربوط به دوران قاجاریه می‌شود.

برج کبوترخانه میبد، در تاریخ ۱۰ آذرماه سال ۱۳۶۴ هـ.ش با شماره ۱۶۹۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قدمت کبوترخانه ها

قدمت ساخت کبوترخانه‌ها این کارخانه‌های کودسازی، به‌درستی مشخص نیست؛ اما بر اساس اظهارات برخی از باستان شناسان و کارشناسان تاریخی کشور، کبوترخانه‌ها یا کفترخانه‌ها در قرن چهارم هـ.ش وجود داشتند و از رونق خوبی هم برخوردار بودند و این‌گونه شاید بتوان گفت که قدمت این بناهای کاربردی، حدود ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ سال قبل باشد.

كبوترخانه زیبای میبد، یكی از جاذبه‌های پرطرفدار این شهر است كه همواره مورد بازدید گردشگران و مسافران ایرانی و خارجی قرار می‌گیرد. این مكان در كنار سایر جاهای دیدنی منطقه مانند چاپارخانه میبد _یادگاری از دوره قاجار_ و كاروانسرای شاه‌عباسی _با كاربری امروزی موزه زیلو و پلاس_، مقصد گردشگری مناسبی برای علاقه‌مندان به حساب می‌آید. اگر شما هم قصد سفر به میبد را دارید، می‌‌توانید با خواندن دو مطلب بهترین هتل‌های میبد و اماکن دیدنی میبد با جاذبه‌های دیدنی این شهر بیشتر آشنا شوید. همچنین، چنانچه تمایل دارید تا با تورهای میبدگردی از دیدنی‌های میبد نظیر نارین قلعه و یخچال میبد بازدید نمایید، اینجا کلیک کنید.