غار پشوم (غار دو سر)

شهر یزد، مکان‌های تاریخی و جاذبه‌های طبیعی زیادی را در خود نهفته دارد که بسیاری از آن‌ها کشف شده و امروزه به‌عنوان مقاصد توریستی_گردشگری مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ اما تعدادی نیز به‌تازگی شناسایی گردیده است. یکی از جاذبه‌هایی که اخیراً مورد کشف و بررسی قرار گرفته، غار دو سر می‌باشد. این غار که بزرگ‌ترین تالار زیرزمینی ایران و چهارمین تالار بزرگ غاری دنیا به شمار می‌رود، امروزه توجه بسیاری از محققان را به سمت خود کشانده و جزو مخوف‌ترین غارهای ایران به‌حساب می‌آید.

موقعیت جغرافیایی غار دوسر مهریز

غار دوسر در حوالی شهر مهریز، _نزدیک به نیشكوه و نرسیده به روستای تنگ چنار_، حدود 95 کیلومتری شهر یزد قرار دارد. گردشگران پس از ورود به جاده مهریز با پیمودن تقریباً 60 کیلومتر، به یک جاده انحرافی و خاکی می‌رسند که روبروی جاده خاکی مزرعه چاه مورتی واقع شده است. با طی تقریباً 4 کیلومتر از جاده انحرافی ذکر شده، محل پارکینگ ماشین‌ها نمایان می‌شود و بعدازآن بازدیدکنندگان باید مسیری با شیب ملایم را پیاده‌روی کنند تا پس از پیمودن 3.5 کیلومتر مسافت، دهانه غار دوسر را مشاهده نموده و به داخل آن راه یابند.

وجه تسمیه غار دو سر مهریز

دلیل نام‌گذاری غار دو سر (Dosar Cave) دقیق مشخص نیست؛ اما دلایل مختلفی برای علت معروف شدن آن نام‌برده شده که عبارت‌اند از:

_ قرار گرفتن این غار مابین دو قله

_ برگرفته شدن اسم غار از نام کوه دوسر

_ قرار داشتن دو سنگ بزرگ در بالای دهانه غار

غار دوسر؛ غاری با شهرت جهانی

غار دو سر که گاهی به اشتباه با نام پشوم شناخته می‌شود، علاوه‌بر اینکه عنوان بزرگ‌ترین تالار غاری ایران را به خود اختصاص داده، در فهرست جهانی نیز قرار گرفته و پس از مالزی، چین و اسپانیا؛ رتبه چهارم جهانی را _ازنظر بزرگی تالار غاری_ از آن خود کرده است.

البته ناگفته نماند که این غار شگفت‌انگیز هنوز به‌خوبی شناخته نشده؛ اما پتانسیل این را دارد که در آینده‌ای نزدیک، به یکی از قطب‌های پژوهشی کشور جهت مطالعه و تحقیق متخصصان تبدیل شود.

کشف غار دو سر یزد چگونه بود؟

در سال ۱۳۹۱ هـ.ش، فردی به نام «فتحعلی حیدری» متوجه وجود دهانه غاری عمودی در نزدیکی شهر مهریز شده است. به گفته منابع، وی این موضوع را با انجمن کوهنوردی یزد در میان گذاشته که مسئول این انجمن، توانسته تا بخشی از دهانه غار را حفاری نموده و تا عمق 50 متر درون آن نفوذ کند؛ اما به دلیل نداشتن امکانات و دانش کافی، برنامه را به بعد موکول کرده تا با یک تیم حرفه‌ای وارد عمل شود. پس از انتشار این خبر، محققان به همراه تیم تخصصی و تجهیزات کامل عازم غار دوسر شدند و توانستند به داخل آن راه یابند.

ماجراجویی در غار دو سر

بدیهی است گردشگران و کوهنوردانی که قصد صعود به غار و دیدن ویژگی‌های آن را دارند، باید قبل از شروع ماجراجویی و مشاهده این جاذبه طبیعی، اطلاعاتی در مورد آن کسب کنند که به شرح زیر می‌باشد:

_ در مسیر پیاده‌روی رسیدن به غار دو سر، یک آب‌انبار و محلی برای نگهداری گله گوسفندان به چشم می‌خورد.

_ در ابتدای ورود به غار، بازدیدکنندگان به یک چاه با عمق ۱۹ متر، تعدادی پله و شیبی حدود ۷۰ درجه می رسند؛ سپس مسیر ورودی به یک آبراهه تغییر می‌یابد و مجدداً چاهی با عمق ۸۰ متر پدیدار می‌گردد. در بخش پایینی چاه دوم، تالار بزرگ و وسیعی وجود دارد که محلی شبیه به جلگه را ایجاد نموده است.

_ این غار، 1900 متر بالاتر از سطح دریا واقع شده که ۸۱۵۰۰ متر مساحت و 130 متر عمق دارد. ابعاد تالار بیضی‌شکل غار را ۳۸۵ متر طول، ۲۶۵ متر عرض و ۷۰ متر ارتفاع ذکر کرده‌اند. باید دانست که بزرگی این تالار زیرزمینی به‌گونه‌ای است که دو هواپیمای بزرگ در فضای آن جای می‌گیرد.

_ بر روی زمین و کف غار، سنگ‌های بزرگ و کوچکی به چشم می‌خورد که حکایت از ریزش سقف تالار دارد.

_ در غار حیوانات و بقایای جانداران متعددی مشاهده شده که ازجمله آن‌ها می‌توان به تعداد زیادی کبوتر در چاه اول، تعدادی شاپرک و خفاش در چاه دوم و همچنین نوعی سوسک سیاه و بعضاً اسکلت کبوترها در کف غار اشاره کرد. باید گفت که برخی منابع از زندگی شمار زیادی خفاش در این غار خبر می‌دهند؛ به‌گونه‌ای که گاهی خفاش‌ها، راه را بر کوهنوردان و بازدیدکنندگان می‌بندند.

نکاتی مهم درباره بازدید از غار دو سر

برای تماشای هرگونه جاذبه طبیعی، رعایت نکات اصولی و پایه زیر ضروری است:

_ غار در منطقه حفاظت‌شده محیط‌زیست واقع گشته و علاقه‌مندان باید قبل از شروع سفر، هماهنگی‌های لازم را با مسئولان مربوطه انجام دهند.

_ ازآنجایی‌که این غار به‌تازگی کشف شده، هنوز از امکانات ایمنی و رفاهی ویژه‌ای بهره‌مند نیست؛ لذا گردشگران باید جانب احتیاط را رعایت نموده و حتماً به همراه تیم تخصصی از غار بازدید کنند.

_ صعود به این غار رازآلود، برای کوهنوردان و غارنوردانی مناسب است که تجهیزات SRT به همراه دارند. 

_ تماشای این پدیده طبیعی جذاب، برای افراد ناآشنا با غارنوردی و اشخاصی که قصد صعود فقط با سیستم سنگ‌نوردی را دارند، دارای خطرات بالقوه‌ای می‌باشد. 

_ بنابر شواهد موجود؛ به دلیل اینکه امکان ریزش سقف وجود دارد، بازدیدکنندگان باید به‌طورجدی از ایجاد سروصدای بلند پرهیز نمایند.

_ سنگ‌های کف زمین غار، به‌صورت اتفاقی روی هم قرار گرفته‌اند و گردشگران باید هنگام عبور از روی آن‌ها، نهایت احتیاط و دقت را لحاظ نمایند.

جاذبه‌های متعددی مثل باغ پهلوان پور، سرو کهنسال مهریز، قلعه مهرپادین و... در مهریز وجود دارد که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست و می‌توان از تماشایشان لذت برد.