یخچال میبد

در میان جاذبه‌های دیدنی یزد همچون آثار تاریخی و مذهبی، سازه‌های خاص و منحصربه‌فرد دیگری نیز وجود دارد که یکی از آن‌ها، یخچالی قدیمی و جالب به نام «یخچال میبد» می‌باشد. این یخچال با معماری متفاوت و کاربری بسیار مهم خود، از دوران صفویه به یادگار مانده و نقش مخزن خنک‌کننده، برای تأمین یخ در تابستان یا نگهداری طولانی‌مدت مواد فاسدشدنی را داشته است.

یخچال میبد با ساختار خشتی خود، جلوه‌ای ساده و بی‌آلایش دارد و از باارزش‌ترین جاذبه‌های گردشگری و دیدنی‌های استان یزد به شمار می‌رود که در تاریخ ۱۶ دی‌ماه سال ۱۳۷۵ هـ.ش، با سرپرستی میراث فرهنگی و شماره ۱۸۲۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

معماری یخچال میبد

اگر به‌سوی در یخچال میبد گام برداریم؛ اولین سازه‌ای كه به چشم ما می‌خورد، دیوار اصلی سایه‌انداز آن می‌باشد که با طول ۴۲، ضخامت ۲ و ارتفاع ۸ متر بر بالای سرحوض‌های کم‌عمق گلی قرار گرفته‌اند. بعداز این دیوار، یک حوض گلی و کم‌عمق (نیم متر) به مساحت تقریبی ۸ هزار مترمربع دیده می‌شود که ما را به داخل یخچال هدایت می‌کند.

با ورود به داخل یخچال، یک گودال (پاچال) به عمق ۶ و دهانه ۱۳ متر جلوه می‌کند كه مخزن یخ زیر گنبد می‌باشد و در اطراف آن، سكویی یک و نیم متری برای ایستادن ساخته شده است.

یكی از جالب‌ترین بخش‌های یخچال میبد، گنبد آن است که سطح قاعده دایره‌ای آن، حدود ۳۰۰ مترمربع و ارتفاع گنبد هم تقریباً ۱۵ متر می‌باشد. جالب است بدانید که پهنای خشتی گنبد در پایین، ۲۴۰ و در بالا به‌اندازه طول یک خشت یعنی ۲۰ سانتی‌متر می‌باشد تا فشار وارده از گنبد به پایه‌های ساختمان را كم كند.

باید بر دست مردمان خلاق و توانمند این دیار بوسه زد؛ چراكه این‌گونه مطابق با زیست‌بوم خود، چنین سازه‌هایی محكم و كاربردی را برای نسل‌های بعدی بر جای گذاشته‌اند.

نحوه عملکرد یخچال میبد

كارآیی و عملکرد یخچال‌ها، به‌طورکلی در دو نوبت بوده است:

فصل زمستان: برای جمع‌آوری یخ در مخزن و پوشاندن آن با پوشال و كاه _در شب‌های چله زمستان، آب قنات را به‌سوی حوض‌های گلی کم‌عمق در پشت دیوار سایه‌انداز هدایت می‌کردند تا یخ بزند و یخ‌های طویل و محكم به وجود آید، سپس این یخ‌های ضخیم و فشرده و چندلایه را شكسته و به مخزن یخ در زیر گنبد منتقل می‌کردند._

فصل تابستان: فصل برداشتن یخ برای مصرف.

تکنیک های جالب نگهداری یخ در یخچال میبد

در یخچال میبد برای نگهداری یخ، چند تكنیک جالب در 3 مرحله کلی «یخ‌سازی، یخ‌داری و تحویل یخ» به كار می‌رفته که به ترتیب، به شرح زیر می‌باشد:

_ ساختن یخچال‌ها از خشت و گل برای جلوگیری از ورود گرما و خروج سرما

_ ریختن آب در بین یخ‌ها به هنگام تشکیل یخ برای دیرتر ذوب شدن

_ جدا کردن یخ‌ها با لایه‌ای از پوشال پس از پروسه یخ زدن

_ پوشاندن رویه یخ‌ها با لایه‌ای از کاه برای ایزوله شدن یخ‌ها در هوای مجاور

_ تعبیه کردن سوراخی در زیر مخزن یخ برای خارج شدن آب یخ‌های ذوب‌شده و جلوگیری از ذوب شدن بقیه یخ‌ها

_ سوراخ کردن بالای گنبد و باز کردن آن در زمستان برای وارد شدن جریان هوای سرد به داخل و بستن آن در تابستان برای ممانعت از ورود نور خورشید و ذوب شدن یخ‌ها

_ تحویل یخ توسط یخچال دار در ساعات معینی از صبح و غروب روزهای گرم تابستان از در جنوبی به مردم تشنه‌لب

جاذبه های دیدنی اطراف یخچال میبد

در اطراف یخچال میبد و نزدیکی آن و همچنین در دیگر نقاط شهرستان میبد، جاذبه‌های گردشگری بسیاری وجود دارد که بازدید از آن‌ها نیز می‌تواند مورد توجه گردشگران و علاقه‌مندان قرار گیرد. از دیدنی‌های پرطرفدار میبد می‌توان دژ باشکوه نارین‌قلعه با معماری اعجاب‌آور و همچنین کاروانسرای شاه‌عباسی میبد به‌عنوان یکی از ۹۹۹ کاروانسرای عباسی کشور را نام برد.

در مطلب جاهای دیدنی میبد، می‌توانید با جاذبه‌های گردشگری این شهر زیبای استان یزد آشنا شوید.

اگر تمایل دارید تا در شهر میبد اقامت کنید، خواندن نوشته بهترین هتل های میبد را از دست ندهید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد یخچال میبد، با پشتیبان آنلاین رادینا تماس بگیرید.