خانه های تاریخی معروف یزد

خانه های تاریخی شهر کویری یزد

یزد اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان است که ملقب به عروس کویر، شهر قنات و قنوت و قناعت، شهر کوچه‌های آشتی‌کنان و... می‌باشد.

لذت سفر به یزد در کنار تماشای تاریخ و اصالت آن، اقامت در هتل‌های سنتی مجلل و دیدن خانه‌هایی است که در قدیم، متعلق به اشراف‌زاده‌ها و افراد شاخص شهر بوده‌اند و هرکدام منزلت و جایگاهی خاص داشته‌اند. اینک نیز با گذر تاریخ، نه‌تنها از شکوه آن کم نگشته؛ بلکه روزبه‌روز به قدمت و ارزشش افزوده و تبدیل به موزه، رستوران، کافه، هتل سنتی و گاهی ترکیبی از همه شده است.

خانه‌هایی که با معماری کاملاً سنتی به همراه بادگیر، حیاط مرکزی باصفا، حوض و دالان، فضای سبز برای قدم زدن، اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری و... جلوه‌ای از تاریخ را به نمایش گذاشته و از اصلی‌ترین جاذبه‌های زیبای یزد گردیده‌اند. تاکنون حدود 100 خانه سنتی و تاریخی یزد مرمت و بازسازی شده و در معرض بازدید همگان قرار گرفته است که برخی از این خانه‌های معروف یزد شامل خانه ملک‌التجار (هتل آنتیک ملک‌التجار)، هتل باغ مشیرالممالک یزد، خانه لاری‌های یزد (موزه اسناد تاریخی یزد)، خانه کلاهدوزها (موزه آب یزد)، خانه آقازاده ابرکوه، خانه اخوان سیگاری یزد (خانه تراب)، خانه ملک‌زاده یزد، خانه هنر یزد و... می‌شود.

خانه ملک التجار (هتل آنتیک ملک التجار)

خانه ملک‌التجار (هتل آنتیک ملک‌التجار)، اولین هتل خشتی ایران و جهان می‌باشد که در قلب بافت تاریخی یزد واقع شده است. این خانه، متعلق به «حاج علی عسگر شیرازی» بوده که به خاطر کارکرد تجاری عالی‌اش، از سوی ناصرالدین‌شاه لقب ملک‌التجار را دریافت کرده است.

اتاق‌های خانه ملک‌التجار یزد بسیار زیبا و ویژه می‌باشند که دیوار و سقف اکثر اتاق‌های آن با آب‌طلا و به دست هنرمندان شیرازی در طی 10 سال نقاشی شده است. دیگر قسمت‌های مختلف این خانه شامل ورودی و بادگیر زیبا، هشتی شش‌ضلعی، ستون‌های چوبی، بهارخواب، اتاق آینه، شاه‌نشین، زمستانه، تابستانه، حیاط و حوض بزرگ، راهروهای زیرزمینی و... می‌شود که زیبایی‌های این بنای باشکوه را شکل داده‌اند.

خانه لاری های یزد (موزه اسناد تاریخی یزد)

خانه‌ی لاری‌های یزد؛ نمونه باشکوه خانه‌های کویری و مربوط به دوره قاجار می‌باشد که متعلق به« حاجی محمدابراهیم لاری» و معروف به خانقاه نعمت الهی بوده است. خانه لاری‌ها، مجموعه‌ای از 6 خانه اعیانی با معماری کویری می‌باشد که دو قسمت اندرونی و بیرونی و 3 حیاط دارد. حیاط اصلی این خانه در مرکز و قسمت‌های اعیان‌نشین آن به شکل چهارفصل دورتادور حیاط قرار گرفته‌اند.

خانه لاری‌های یزد، خانه‌ای با چهارفصل است که دارای زمستانه، تابستانه، تالار، بادگیر، اتاق‌های سه تا هفت دری، هشتی، سرداب، پایاب، کریاس، دالان، مطبخ و... می‌باشد. در و پنجره‌ها، اتاق‌های آئینه‌‌کاری و نقاشی شده همچنین ارسی‌های متعدد، نمونه‌های زیبا و شگفت‌انگیزی از خانه‌های اعیانی قرن ۱۳ هـ.ش می‌باشد.

هتل باغ مشیرالممالک یزد

 

هتل باغ مشیرالممالک یزد، هتلی ۴ ستاره می‌باشد که در باغ قجری خیابان انقلاب یزد واقع شده است. درختان سر به فلک کشیده، حوض‌ها، جوی‌های آب روان، فواره‌ها و گل‌هایی که حیاط باغ خانه را باصفا کرده و خانه‌ای جذاب ساخته‌اند. اتاق‌های آرامش‌بخش سنتی با سقف‌های آجری مدور خانه مشیرالممالک یزد، هم‌طرح مساجد قدیمی هستند که با دیوارهای گچ‌کاری‌شده و پنجره‌های چوبی شیشه‌رنگی، تاریخ را زنده کرده‌اند. فروشگاه کوچک صنایع‌دستی، سفره‌خانه سنتی و فرنگی، کافی‌شاپ مدرن، دهلیزهای پر دارودرخت، استخر، سونا، جکوزی و... برخی از امکانات این هتل می‌باشد.

خانه باغ مشیرالممالک یزد، در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

خانه هنر یزد

خانه هنر یزد یکی از خانه‌های سنتی بافت تاریخی فهادان یزد می‌باشد که با عنوان خانه مهدی ملک‌زاده ثبت گردیده است. این خانه قجری، گالری‌ای از تابلوهای نفیس هنرمندان یزدی می‌باشد. پشت‌بام این خانه، معروف به بام یزد است که نمای باشکوه و تاریخی شهر کویری یزد را به نظاره می‌گذارد. صاحبان فعلی کافه هنر ؛ زوج جوانی هستند که با مهربانی، پذیرای مهمانان خود می‌باشند.

 خانه هنر یزد در سال ۱۳۷۹ با شماره ۲۹۵۰ به‌عنوان یک اثر ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه کلاهدوزها (موزه آب یزد)

خانه کلاهدوزها (موزه آب یزد) یكی از خانه‌های منحصربه‌فرد دوره قاجاریه می‌باشد که ساخت آن، به دستور حاج سید علی‌اکبر كلاهدوز (تاجر مشهور و بلندآوازه) در سال ۱۲۶9 هـ.ش صورت گرفته است. دیرزمانی، دو قنات رحیم‌آباد و زارچ از این خانه می‌گذشته؛ ولی امروزه تنها قنات زارچ در زیر آن جاری می‌باشد. 

ساختمان ۵ طبقه خانه کلاهدوزها؛ یک پایاب هشت‌ضلعی در عمق ۱۰ متری زمین، حوض آب قنات، زیرزمین، دالان‌ها و اتاق‌های متعدد دارد که در بخش اصلی موزه آن، لوازم مختلف حفر و روشنایی قنوات و اندازه‌گیری حجم آب، کتابچه میراب‌ها و اسناد توزیع آب، اسناد و مدارک خریدوفروش آب و وقف ‌نامه‌های قدیمی، ظروف نگهداری و حمل آب و... در معرض دید بازدیدکنندگان موزه قرار گرفته است.

اتاق‌های پنج‌دری و اُرسی، تالار، آشپزخانه، نقوش گچ كاری معروف به نقوش گیاهی، تالار آیینه و ... از دیگر قسمت‌های دیدنی این مجموعه می‌باشد همچنین نخستین ساعت آبی دنیا نیز در این موزه قرار گرفته که قدمتی بیش از ۷۰۰ سال دارد.  

خانه اخوان سیگاری یزد (خانه تراب)

خانه اخوان سیگاری یزد (خانه تراب)، خانه‌ای قدیمی با 2 دوره ساخت قجری و پهلوی می‌باشد که اموال باارزشی را در دفینه تاریکخانه خود حفظ کرده است. در زیر اتاق ارسی آن نیز زیرزمینی با پله‌های فراوان قرار دارد که با وجود طاقچه‌های بزرگ این اتاق، احتمالاً کاربرد انباری را داشته است.

حیاط خدمه در گوشه حیاط مرکزی به همراه مطبخ اصلی، مطبخ صفوی و انبار آذوقه قرار دارد. حیاط تجارتخانه در قسمت ورودی دوم خانه واقع شده که یک هشتی با کاربندی‌های زیبا، اتاق سه‌دری متشکل از پنج‌دری و... در آن قرار گرفته است. حیاط بیرونی به همراه اتاق سه‌دری و زیرزمین نارنج نیز یکی دیگر از حیاط‌های این خانه می‌باشد. حیاط اندرونی هم شبیه مستطیل کشیده‌ای است که یک حوض بزرگ با پنج فواره، تالار بزرگ (تالار بادگیر)، اتاق‌های دو دری، پستو و... دارد که این 4 حیاط سنتی، بیانگر عظمت و شکوه و قدمت تاریخی این خانه می‌باشند. 

خانه ملک زاده یزد

خانه ملک‌زاده یزد با قدمت 150 ساله خود متعلق به «حاج محمدصادق عرب» بوده است. ورودی خشتی این خانه به یک هشتی کوچک با سقف گچیِ کاربندی شده، می‌رسد که با راهرویی باریک، وارد حیاط می‌شود. سه طرف حیاط خانه؛ دارای ساختمان و زیرزمین بوده که در قسمت جنوبی آن، تالار خانه با یک بادگیر نه‌چندان بلندی قرار گرفته است. در ضلع شمالی خانه نیز، یک پنج‌دری گچ کاری و آیینه‌کاری شده و در ضلع شرقی 3 اتاق سه‌دری وجود دارد. یک حیاط کوچک (بیرونی یا نارنجستان) هم در حیاط اصلی و پشت تالارخانه، قرار گرفته که از طریق راهروهایی در طرفین تالار به هم ارتباط دارند. دیوارهای خانه ملک زده یزد با كلمات قدسی یا رحیم، یا رحمان، یا مقیم و... تزیین شده که نشانه ایمان و اعتقاد راسخ صاحب‌خانه به خداوند یگانه می‌باشد.

مطبخ نیز در زیرزمین خشک و خنک خانه با چند پله پایین‌تر از حیاط واقع شده که بسیار مناسب نگهداری غذا، آذوقه، سبزی‌های خشک، کوزه‌های ترشی و... می‌باشد.

خانه آقازاده ابرکوه

خانه آقازاده ابرکوه قدمتی قجری دارد که در بافت تاریخی محله دروازه میدان ابرکوه یزد واقع شده و یکی از خان‌های ابرکوه، مالک آن بوده است. این خانه، مجموعه‌ای از ۴ خانه سنتی کنار هم، با پشت‌بام‌های مشترک و مرتبط می‌باشد. 

هم‌اکنون این خانه اصیل و تاریخی به یک هتل ۳ ستاره تبدیل شده که دارای کافی‌شاپ و رستوران و ۲ قسمت اندرونی و بیرونی با دو ورودی جدا می‌باشد. وجه متمایز و شاخص خانه آقازاده ابرکوه، بادگیر دو اشکوبه (دو طبقه) 18 متری آن است که ازنظر شکل، ترکیب و حجم، بسیار زیبا و باشکوه می‌باشد و بعد از سال‌ها، هنوز هم مقتدرانه ایستاده است.

خانه آقازاده ابرکوه با شماره‌ ثبتی ۱۷۸۳ در بهمن‌ماه سال ۱۳۷۵ به‌عنوان یک اثر ملی ایران به ثبت رسیده است.

اگر قصد اقامت در یزد و رزرو هتل سنتی در بافت تاریخی شهر یزد را دارید، هتل موزه فهادان یزد گزینه مناسبی جهت رزرو به شمار می‌آید.

در هنگام اقامت در شهر جهانی یزد می‌توانید از تور یزدگردی و تورهای کویر نوردی باکیفیت رادینا استفاده نمایید.